Chirurg Réginald Moreels vanuit Congo: "Humanitaire ramp voor onze ogen, maar niemand luistert"

Met lede ogen ziet Réginald Moreels hoe het zoveelste conflict in Congo opnieuw honderdduizenden mensen dwingt hun huizen te verlaten. Dit jaar, slechts 27 dagen jong, zijn volgens cijfers van de Verenigde Naties al 400.000 Congolezen op de vlucht geslagen voor het geweld. In vluchtelingenkampen (over)leven de mensen vaak in mensonwaardige omstandigheden.

"Voor onze ogen voltrekt zich een humanitaire ramp", vertelt Moreels in De Ochtend op Radio 1. "Ik ben al lang actief in de humanitaire wereld, dus ik kan daarover meespreken. Het gebeurt overal waar mensen hun huis moeten verlaten en waar steden omsingeld zijn: de waterbevoorrading en de elektriciteitsvoorzieningen worden afgesloten. Mensen halen water uit regenputten, en in dit geval ook uit het Kivumeer, maar dat water is natuurlijk niet drinkbaar."

En daardoor stijgt ook de kans dat veel Congolezen besmet geraken met ziektes. "Op dit moment is de ergste dreiging een cholera-epidemie", zegt Moreels. Die ziekte komt via besmet water of voedsel in het lichaam terecht. Eenmaal in de darmen kan de bacterie een toxine afgeven dat ernstige diarree veroorzaakt. Dat kan snel leiden tot uitdroging, en zonder behandeling kan cholera fataal zijn.

Toch is dat lang niet de enige uitdaging voor de honderdduizenden vluchtelingen. "Onder de vluchtelingen mengen zich vaak gewapende troepen. Ze zijn bewapend en kunnen plunderen. Ook dat is een ramp voor de bevolking."

Daarnaast lijdt ook de economie van Congo onder de zoveelste opflakkering van geweld. "De bevolking schakelt in overlevingsmodus. Ze hebben niet de mogelijkheid om buiten te komen en handel te drijven. Er is een groot sociaal-economische herstelplan nodig om het land en zijn bevolking opnieuw op de rails te krijgen."

Met de moed der wanhoop richt Réginald Moreels zich opnieuw tot de internationale gemeenschap, in de hoop dat die een einde kan brengen aan het geweld. Het is niet de eerste keer dat hij zich tot hen richt. 

"Ik heb al verschillende oproepen gedaan", zegt hij. "Ook naar het Vaticaan en naar de internationale gemeenschap. Bij elke escalatie zeg ik: hou jullie eens bezig met dit conflict. Ze houden dan een Veiligheidsraad, of er komt een bijeenkomst van de Oost-Afrikaanse Gemeenschap. Zij komen dan met een tekst die volledig onrealistisch is, en totaal niet strookt met wat er op het terrein gebeurt."

Wat is er volgens Moreels dan wel nodig om een einde te maken aan dit conflict? "Eerst moet er diplomatieke actie ondernomen worden. Landen moeten massaal hun ambassades terugtrekken. Dan moeten er ook economische sancties komen op wapentransport en op grondstoffen die illegaal ontgonnen worden."

In combinatie met een sociaal-economisch herstelplan kan dat ertoe leiden dat de werkloze bevolking, in plaats van hun toevlucht te zoeken tot de illegale mijn- en wapenhandel, zelf bedrijfjes opricht. "Dat is geen droom, hé. Het kan echt. Ik heb het al verschillende keren voorgesteld, maar niemand luistert."