Apokryfy Nowego Testamentu

Agrafa (wypowiedzi przypisane Jezusowi) u pisarzy muzułmańskichPrzytoczone w:
Apokryfy Nowego Testamentu t.1
red. M.Starowiejski. TN KUL Lublin 1986.1.Rzekł Jezus (niech Go Bóg pozdrowi): "Jak liczne są drzewa, ale niewszystkie przynoszą owoc! Jak liczne są owoce, ale nie wszystkie sądobre! Jak liczne są nauki, ale nie wszystkie są pożyteczne!"2.Rzekł Jezus (niech Go Bóg pozdrowi!): "Nie wieszajcie pereł naszyjach wieprzy, mądrość bowiem lepsza jest od perły, a kto niągardzi, gorszy jest od wieprzów".3.Rzekł Jezus (niech Go Bóg pozdrowi!): "Jakżeż można zaliczyćpomiędzy mędrców tego, który idąc drogą zmierzającą do życiaprzyszłego, kieruje swe kroki ku życiu tego świata? I jakżeż możnazaliczyć pomiędzy mędrców tego, który szuka słowa Bożego, aby goinnym zwiastować, a nie aby go wypełniać czynem?".4.Rzekł Jezus (niech Go Bóg pozdrowi): "Błogosławiony ten, któryzłożył obecną chciwość dla czegoś obiecanego a nieobecnego, czego jeszcze nie widział".5.Rzekł Jezus (niech Go Bóg pozdrowi!): "Strzeżcie się spoglądania naniewiasty: sieje ono bowiem pożądanie w sercu i wystarcza dopokusy".6.Rzekł Jezus (niech Go Bóg pozdrowi): "Miłość tego świata i życiaprzyszłego nie pozostają równocześnie w sercu wierzącego, tak jakwoda i ogień nie mogą pozostawać w jednym naczyniu".7.Rzekł Jezus (niech Go Bóg pozdrowi!): "Ten, co szuka świata,podobny jest do człowieka, który pije wadę morską: im więcej pije,tym bardziej zwiększa pragnienie, aż go woda zabije".8.Rzekł Mesjasz (niech Go Bóg pozdrowi!): "Błogosławiony ten, któregoBóg nauczy swojej księgi - nie umrze później w pysze".9.Mawiał Mesjasz (niech Bóg Mu błogosławi i niech Go pozdrowi!) dosynów Izraela: "Polecam wam wodę czystą, zioła leśne i chleb jęczmienny. Ale wystrzegajcie się chleba pszennego, bo nigdy niezdołacie złożyć zań dziękczynienia godnego Boga".10.Jezus, syn Maryi (niech oboje Bóg napełnia błogosławieństwem i

ad

pozdrowi!), miał powiedzieć: "O, zgromadzenie głupców!odeszliście od drogi prawdy i ukochaliście świat. Tak jak królowiezostawili wam mądrość, tak i wy zostawcie im panowanie nadświatem".11.Jezus (niech Go Bóg pozdrowi!) miał powiedzieć do swychapostołów: "Nie pouczyłem was, byście się chwalili, ale pouczyłemwas tylko po to, abyście działali. Mądrość bowiem nie jest jakimśwypowiadaniem mądrości, ale praktykowaniem mądrości".12.Powiedział Jezus (niech Go Bóg pozdrowi!): "Dwóch mam przyjaciół:kto ich kocha, mnie kocha; kto ich nienawidzi, mnie nienawidzi; sąto ubóstwo i umartwienie chciwości".13.Rzekł Mesjasz (niech Go Bóg pozdrowi!): "O zgromadzenieapostołów! Jak wiele świateł wiatr zgasił! Jak wiele sług Bożychzepsuła próżność!".14.Jezus, nad którym niech spocznie pokój, powiedział: "Świat jestmostem. Przechodźcie przez niego, ale nie zatrzymujcie się nadnim, aby zamieszkać".Ewangelia Filipa (EwF) (fragmenty) Tłumaczenie powstało w Zakładzie Egiptologii UniwersytetuWarszawskiego z koptyjskiego oryginału:
Das Evangelium nachPhilippos.
Wyd. W.Till. B 1993. Publikowane w:
Apokryfy NowegoTestamentu t.1
red. M.Starowiejski. TN KUL Lublin 1986. Str.134-1372 Niewolnik stara się tylko wyzwolić. Nie troszczy się więc o majątekswego pana. Syn zaś nie tylko uważa się za syna, lecz dziedzictwo ojcaprzypisuje sobie.4 Poganin nie umiera, bo nie ożył nigdy, aby mógł umrzeć. Ktouwierzył prawdzie, ożył i ten właśnie naraża się na śmierć, gdyż żyje,odkąd nadszedł Chrystus.B Gdy byliśmy Hebrajczykami, byliśmy sierotami, mieliśmy tylkonaszą matkę. Gdy zaś staliśmy się chrześcijanami, mamy ojca i matkę.10 Światło i ciemność, życie i śmierć, prawe i lewe są sobie braćmi,nie można oddzielić ich od siebie. Dlatego ani dobrzy nie są dobrymi,ani źli złymi, ani żywi nie żyją, ani umarli nie zmartwychwstają. Dlategokażdy z nich powróci znowu do swego stanu pierwotnego. Wyniesienizaś ponad świat są nierozerwalni, są wieczni.12 Jednego imienia nie wypowiada się na świecie, imienia, któreOjciec nadał Synowi. Wyniesiony ponad wszelkie imię jest imieniemOjca, Syn bowiem nie stałby się Ojcem, gdyby nie przyjął sam imieniaOjca. Ci, którzy posiadają to imię, znają je, choć go nie wypowiadają. Cizaś, którzy go nie posiadają, nie znają go. Lecz prawda stworzyłanazwy na świecie z powodu nas, ponieważ nie można nauczyć się jejbez nazw. Prawda jest jedna, choć wielokrotna, i to z naszego powoduuczy o jednym: w miłości poprzez wielokrotność.13 Archonci postanowili zwieść człowieka, ponieważ zobaczyli w nim
Unlock this document
Upload a document to download this document or subscribe to read and download.
or
Unlock this page after an ad
ad

pokrewieństwo z prawdziwymi dobrami. Wzięli nazwę dobrych i dali jąniedobrym, ażeby przez nazwy zwieść go i związać je z niedobrymi. A jeśli pozyskują sobie przychylność, niech oddalą je od niedobrych iumieszczą je w dobrych, które były im znane. Postanowili bowiemzabrać wolnego i uczynić sobie niewolnika na wieki.15 Przed przyjściem Chrystusa świat nie miał chleba. Podobnie jakraj, miejsce gdzie przebywał Adam, miał wiele drzew będącychpożywieniem dla zwierząt, a nie miał pszenicy będącej pożywieniemczłowieka. Człowiek żywił się, jak zwierzęta. Ale gdy przyszedłChrystus, doskonały człowiek, przyniósł z nieba chleb, aby człowiekmógł się nasycić pokarmem ludzkim.20 Chrystus zawiera w sobie wszystko: bądź to człowieka, bądź toanioła, bądź to misterium i Ojca.23 Są tacy, co obawiają się, aby nie powstać z martwych nago. Dlatego pragną zmartwychwstać w ciele. Nie wiedzą, że noszący ciało sąwłaśnie nadzy. Ci, którzy [...], aby rozebrać się, nie są nadzy. Ani ciało,ani krew nie będą mogły dziedziczyć królestwa Bożego. Które niebędzie dziedziczyć? To, które jest na nas. Które zaś tylko będziedziedziczyć? To [ciało] Jezusa i Jego krew. Dlatego powiedział: "Kto niebędzie pożywał mojego ciała ani pił mojej krwi, nie będzie miał życia wsobie". Co to znaczy? Jego ciałem jest Słowo, a Jego krwią Duch Święty.Kto je otrzymał, ma pokarm i ma napój, i odzienie. Ja strofuję jeszczetych, którzy mówią: "Ono nie zmartwychwstanie". A zatem oni obydwajbłądzą. Mówisz: "Ciało nie zmartwychwstanie, lecz odpowiedz mi: "Cozmartwychwstanie, abyśmy cię czcili?" Ty mówisz: "Duch jest w ciele, atakże ta światłość jest w ciele". To także Słowo jest w ciele, gdyż copowiesz, nie mówisz niczego poza ciałem. Trzeba namzmartwychwstać w tym ciele, w którym jest wszystko.27 Nie pogardzaj barankiem, bez niego bowiem nie można oglądaćkróla. Nikt nie będzie mógł zbliżyć się do króla będąc nagi.32 Trzy chodziły z Panem zawsze: Maryja, Jego matka, Jej siostra iMagdalena, ta, którą nazywa się Jego towarzyszką. "Maria" bowiem to Jego siostra, i Jego matka, i Jego towarzyszka.37 Co posiada Ojciec, należy do Syna i jak długo syn jest mały, niepowierza się mu tego, co do niego należy. Gdy staje się mężczyzną, jego ojciec daje mu wszystko, co posiada.43 Bóg jest farbiarzem. Podobnie jak dobre farby - nazywa się jeprawdziwymi - giną razem z rzeczami farbowanymi, tak samo jest ztymi, których Bóg zafarbował. Ponieważ jednak Jego farby byłynieśmiertelne, uczyniły ich nieśmiertelnymi przez Jego materiał. Bógbowiem chrzci tych, których chrzci wodą.46 Kto nie przyjął Pana, jest jeszcze Hebrajczykiem.48 Gdy perłę rzuca się w błoto, ona znajdując się tam nie staje sięmniej wartościowa; namaszczona balsamem nie będzie bardziejwartościowa, lecz zawsze posiada wartość dla swego właściciela.Podobnie jest z dziećmi Bożymi: gdziekolwiek będą, zawsze mają
or
ad

jeszcze wartość u swego Ojca.52 Osioł chodząc wokół kamienia młyńskiego zrobił sto milwędrówki, uwolniony znalazł się znów na tym samym miejscu. Sąludzie, którzy wędrując długo nie dochodzą w końcu do żadnego celu.Gdy zastanie ich wieczór, nie zobaczą ani miasta, ani wioski, anistworzenia, ani natury, ani mocy, ani anioła. Biedni, daremnie siętrudzili.53 Eucharystia to Jezus. Po syryjsku bowiem nazywa się Go"farinata", to znaczy "rozciągnięty". Jezus bowiem przyszedł, abyukrzyżować świat.56 Ślepy z widzącym przebywając w ciemnościach nie różnią się odsiebie. Kiedy nastaje światłość, wówczas widzący ujrzy światłość,ślepiec pozostanie w ciemności.60 Misterium małżeństwa jest wielkie. Świat jest różnorodny.Podstawą bowiem świata jest człowiek. Podstawą zaś człowieka jestmałżeństwo. Poznaj nieskalane współżycie, bowiem posiada ono wielkąsiłę. Jego obraz istnieje w skalanej postaci.66 Dusza i duch powstały z wody i ognia i światłości syna komnatymałżeńskiej. Ogniem jest namaszczenie, światłością jest ogień. Niemówię o tym ogniu, który nie posiada kształtu, lecz o innym, któregokształt jest czysty, czyni światłość czystą i obdarza pięknem.68 Pan uczynił wszystko w tajemnicy: chrzest i namaszczenie, iEucharystię, i zbawienie, i komnatę małżeńską.73 Nie ma łoża małżeńskiego dla zwierząt ani dla sług, ani dlakobiety splamionej, lecz jest dla ludzi wolnych i dziewic.78 Gdyby kobieta nie oddzieliła się od mężczyzny, nie umarłaby zmężczyzną. Jego oddzielenie stało się początkiem śmierci i dlategoprzyszedł Chrystus, aby oddzielenie, które było na początku, ponownieoddalić, a ich dwoje połączyć; zmarłych w oddzieleniu obdarzyć życiemi połączyć:79 Kobieta jednak łączy się ze swym mężem w łożu małżeńskim.Zjednoczeni zaś w łożu małżeńskim nie będą się więcej rozstawać.Dlatego Ewa oddzieliła się od Adama, ponieważ nie połączyła się z nimw łożu małżeńskim.83 Adam powstał z dwu dziewic: z ducha oraz z dziewiczej ziemi.Dlatego to Chrystus zrodził się z Dziewicy, aby błąd, który powstał napoczątku, naprawić.91 Filip apostoł rzekł: "Józef, cieśla, zasadził ogród, gdyż potrzebowałdrewna dla swego rzemiosła. On to jest tym, który wyciosał krzyż zdrzewa, które zasadził. Jego potomek zawisł na tym, co on zasadził. Jego potomkiem był Jezus, zaś sadzonką krzyż".95 Namaszczenie przewyższa chrzest, bowiem z powodunamaszczenia nazywa się nas chrześcijanami, a nie z powodu chrztu. IChrystusem został nazwany z powodu namaszczenia. Ojciec bowiemnamaścił Syna, Syn zaś namaścił apostołów, apostołowie zaś namaścilinas. Kto został namaszczony, posiada Pełnię, ma zmartwychwstanie,
or
ad

światłość, krzyż, Ducha Świętego. Ojciec dał mu to w komnaciemałżeńskiej, (a) on przyjął.100 Kielich modlitwy zawiera wino i wodę, służy jako znak krwi dladziękczynienia za nią i napełniony jest Duchem Świętym i jestwłasnością całego doskonałego człowieka, Gdy pijemy go, przyjmujemydla siebie doskonałego człowieka.109 Jak Jezus udoskonalił wodę chrztu, tak rozpuścił śmierć. Dlategoschodzimy do wody, nie schodzimy zaś do śmierci, aby nierozpuszczono nas w duchu świata. Gdy on tchnie, nastaje pora "pro"[zima], gdy zaś tchnie Duch Święty, nastaje pora "szem" [lato].111 Duchowa miłość jest winem i wonią. Korzystają z niej wszyscy,którzy będą się nią namaszczać: Korzystają z niej stojący na zewnątrz, jak długo przestają z nimi nią namaszczeni. Jeśli namaszczenizaprzestaną [tego] z nimi i odejdą, ci, co nie są namaszczeni, a tylko ztamtymi przestają, pozostaną na nowo w swym smrodzie. Samarytaninnie dał rannemu niczego innego prócz wina i oliwy, a to nic innego jakmaść, i ona uleczyła rany. Miłość bowiem zakrywa mnóstwo grzechów.115 Gospodarstwo świata zależy od, czterech sytuacji. Zbiory wspichlerzu zależą od wody i ziemi, i wiatru, i światła. Gospodarka Bożazależna jest od czterech [czynników]: wiary i nadziei, i miłości, i gnozy[życie]. Nasza ziemia jest wiarą, w której są nasze korzenie; woda jestnadzieją, którą się nasycamy; wiatr jest miłością, w której wzrastamy.Światło zaś jest gnozą, przez którą dojrzewamy.120 Jest Syn Człowieczy i syn Syna Człowieczego. Panem jest SynCzłowieczy, a syn Syna Człowieczego jest tym, który został stworzonyprzez Syna Człowieczego. Syn Człowieczy otrzymał od Boga możnośćtworzenia. On posiada też możność rodzenia.126 Każda roślina, której nie zasadził mój Ojciec, który jest w niebie,będzie wyrwana. Oddzieleni połączą się i napełniać się będą. Każdy,kto wejdzie do sypialni, roznieci światłość. Nie rozniecają bowiem, jakmałżonkowie, których nie widzimy, gdyż dzieje się to nocą. Ogieńświeci tylko nocą, następnie gaśnie. Tajemnice zaś zaślubin doskonaląsię za dnia i w światłości. Dzień ten czy jego światło nie zachodzi.WSPOMNIENIA O PANU NASZYM JEZUSIE CHRYSTUSIE,SPISANE ZA PONCJUSZA PIŁATA[Wstęp 1] Ja, Ananiasz, protektor i pretorianin, i uczony w Prawie, poznałem napodstawie Pisma świętego Pana naszego Jezusa Chrystusa iprzyszedłszy doń dzięki wierze, zostałem uznany za godnego chrztuświętego, poszukując wspomnień o wydarzeniach dokonanych w owymczasie dotyczących Pana naszego Jezusa Chrystusa, które złożyli Żydzi
or
ad

u Poncjusza Piłata, znalazłem te oto wspomnienia spisane po hebrajskui za łaskawością Boga przełożyłem na język grecki, aby poznali jewszyscy, którzy wyznają Pana naszego Jezusa Chrystusa, w roku 19panowania pana naszego Flawiusza Teodozjusza i w 6 FlawiuszaWalentyniana, w czasie 9 indykcji.Wy zaś wszyscy, którzy czytacie je lub przepisujecie je z innychksiąg, pamiętajcie o mnie i módlcie się za mnie, by Bóg miał nade mnąmiłosierdzie i zmiłował się nad moimi grzechami, którymi zgrzeszyłemprzeciw niemu.Pokój tym, którzy czytają i słuchają oraz ich domownikom. Amen.[Wstęp 2]W roku 15 panowania Tyberiusza Cesarza, władcy Rzymu, gdy Herodpanował w Galilei, w roku 19 jego panowania, dnia ósmego przedkalendami kwietniowymi, to jest dnia 25 marca, za konsulatu Rufusa iRubelliona, w czwartym roku 202 olimpiady, za najwyższego kapłanaŻydów Józefa Kajfasza, to, co opowiedział Nikodem, po ukrzyżowaniu imęce Pana przekazał najwyższym kapłanom i innym Żydom. Spisał tozaś tenże Nikodem po hebrajsku.I 1 Po odbyciu zebrania najwyżsi kapłani i uczeni Annasz, Kajfasz,Semes, Dathanes, Gamaliel, Judasz, Lewi, Neftali, Aleksander, Jair ipozostali Żydzi udali się do Piłata, aby oskarżyć Jezusa o wiele czynów.I mówili: "Choć wiemy, że jest synem Józefa rzemieślnika zrodzonym zMaryi, On jednak mówi, że jest Synem Bożym i królem. Ponadtobezcześci szabat i pragnie rozwiązać Prawo dane nam przez ojców".Rzecze Piłat: "Cóż jest więc to, co czyni i to, co pragnie rozwiązać?"Mówią Żydzi: "Mamy Prawo, które nie pozwala kogokolwiek uzdrawiaćw dzień szabatu, On natomiast uzdrawiał właśnie w szabat chromych,garbatych, uschniętych, ślepych, paralityków, niemych i opętanych - aczynił sztukami magicznymi. Rzecze do nich Piłat: "Cóż złego uczynił?"Oni mówią: "Jest czarownikiem i przez Belzebuba, księciaczartowskiego, wypędza szatany i wszystkie są mu posłuszne". Rzeczedo nich Piłat: "Wyrzucać szatany nie jest sprawą ducha nieczystego,ale boga Asklepiosa".2 Mówią Żydzi do Piłata: "Błagamy waszą wielkość, abyś raczył Gopostawić przed trybunałem i przesłuchać". I zawoławszy ich Piłatrzecze: "Powiedzcie mi, jak mogę ja, namiestnik, przesłuchiwać króla?"Mówią mu: "My nie mówimy, że On jest królem, ale że On sam to osobie mówi". Przywołał więc Piłat kursora i mówi doń: "Niech zszacunkiem wprowadzą Jezusa". Wyszedł kursor, a poznawszy Go, padłprzed Nim, a wziąwszy chustę, którą miał w ręce, rozpostarł ją na ziemii rzekł doń: "Panie, idź tędy i wejdź, bo wzywa cię namiestnik". GdyŻydzi ujrzeli to, co uczynił kursor, tak zawołali do Piłata: "Dlaczegowezwałeś Go nie przez herolda, ale przez kursora. Kursor bowiem
or
ad

ujrzawszy Go, upadł przed Nim i rozesłał chustę na ziemi i sprawił, żeszedł jak król".3 A Piłat, wezwawszy kursora, mówi doń: "Czemu to uczyniłeś iczemu rozpostarłeś swą chustę na ziemi i sprawiłeś, że Jezus szedł poniej?" Mówi doń kursor: "Panie i namiestniku! Gdy wysłałeś mnie do Jerozolimy, do Aleksandra, ujrzałem Go jak siedział na ośle, a dzieciHebrajczyków trzymając gałęzie w rękach wołały, inni natomiastrozpościerali swe szaty mówiąc: <<Zbaw ty, który jesteś nawysokościach! Błogosławiony, który przychodzi w imię Pańskie>>".4 Zakrzyknęli Żydzi do kursora tymi słowy: "Dzieci Hebrajczykówwołały po hebrajsku, jak więc zrozumiałeś je po grecku?" Mówi imkursor "Zapytałem jednego z Żydów i rzekłem: <<Cóż znaczy to, cowołają po hebrajsku?>>, I on mi przetłumaczył". Rzecze do nich Piłat:"Co wołano po hebrajsku?" Mówią doń Żydzi: "Hosanna membronebarouchamma Adonai". Rzecze do nich Piłat: "Hosanna i to co dalejnastępuje, jak to się tłumaczy?" Mówią mu Żydzi: "Zbaw ty, który jesteś na wysokościach. Błogosławiony, który przychodzi w imięPańskie". Mówi do nich Piłat: "Jeśli wy sami potwierdzacie słowawypowiedziane przez dzieci, to w czym zawinił kursor?" Na co onizamilkli. Mówi namiestnik do kursora: "Wyjdź i wprowadź Go; jak tylkoci się podoba". A kursor wyszedłszy powtórzył to, co uczynił poprzednioi rzecze do Jezusa: "Wejdź Panie, namiestnik cię woła".5 W chwili gdy wchodził Jezus, chorążowie trzymali znaki, którychszczyty skłoniły się i oddały cześć Jezusowi. Gdy Żydzi zobaczyli to, cosię stało, że mianowicie znaki skłoniły się i oddały cześć Jezusowi,zawołali głośno przeciw chorążym. Piłat mówi więc do Żydów: "Niezdumiewacie się, że szczyty znaków skłoniły się i oddały cześć Jezusowi?" Mówią Żydzi do Piłata: "Myśmy widzieli, jak chorążowie jeskłonili i oddali mu cześć". Namiestnik zawołał więc chorążych ipowiedział im: "Czemu to uczyniliście?" Mówią do Piłata: "My jesteśmymężami greckimi i w dodatku niewolnikami świątyni. Jakże mogliśmyoddać mu cześć? Gdy trzymaliśmy znaki, ich szczyty same z siebieskłoniły się i oddały Mu cześć".6 Mówi Piłat przełożonym Synagogi i starszym ludu: "Wybierzcie wymężów bardzo mocnych, którzy będą trzymali znaki, a zobaczymy, czyone się zegną". Wybrali więc starsi Żydów dwunastu mężów bardzosilnych tak, aby po sześciu trzymali jeden znak i stanęli naprzeciwtrybunału namiestnika. I mówi Piłat kursorowi: "Wyprowadź Go nazewnątrz pretorium i wprowadź Go, jak chcesz". I Jezus, i kursor wyszliz pretorium. I zawoła Piła tych, którzy uprzednio trzymali znaki, i mówido nich: "Zaprzysięgam na powodzenie cesarza, że jeśli na wejście Jezusa nie zegną się znaki, poucinam wam głowy!" I nakazałnamiestnik, aby znowu wszedł Jezus. I kursor uczynił to, co był uczyniłuprzednio, to jest usilnie prosił Jezusa, aby wszedł po jego chuście. Iszedł po niej i wszedł, a gdy wszedł, skłoniły się znowu znaki i oddałycześć Jezusowi.
or
ad

II 1 Gdy to ujrzał Piłat, przeląkł się i starał się powstać z trybunału.Gdy on jeszcze zamierzał powstać, jego żona posłała doń ze słowami:"Nie miej nic do czynienia z tym człowiekiem sprawiedliwym, bo wnocy, we śnie, wiele wycierpiałam z Jego powodu". Piłat więc zawołałwszystkich Żydów i mówił do nich: "Wiecie, że moja żona jest nabożna,a nawet szczególnie skłania się ku wam, Żydom". Mówią doń: "Tak,wiemy o tym". Mówi do nich Piłat: "Oto żona moja posłała [do mnie] zesłowami: <<W nocy, we śnie, wiele wycierpiałam z Jego powodu>>".W odpowiedzi Żydzi mówią do Piłata: "Czyż nie mówiliśmy, że jestczarownikiem? Patrz, oto zesłał sen na twą żonę".2 Piłat przywołał do siebie Jezusa i mówi doń: "Co oni świadcząprzeciw tobie? Nic nie mówisz?". Rzekł Jezus: "Jeśliby nie mieli mocymówienia, nic by nie mówili; każdy bowiem ma moc nad swymi ustami,aby mówić dobrze lub źle. Niech więc oni baczą!"3 W odpowiedzi starsi Żydzi mówią do Jezusa: "Na cóż mamybaczyć? Po pierwsze, że jesteś zrodzony z cudzołóstwa; po drugie, żetwoje narodzenie w Betlejem spowodowało rzeź dzieci; po trzecie, że Józef, twój ojciec, i matka twoja, Maryje, uciekali do Egiptu, ponieważlud im nie ufał".4 Mówią niektórzy z tam stojących bogobojni Żydzi: "My niemówimy, że jest On zrodzony z cudzołóstwa, lecz wiemy, że Józef byłpoślubiony Maryi; nie narodził się więc z cudzołóstwa". Mówi więc Piłatdo Żydów, którzy mówili, że jest zrodzony z cudzołóstwa: "Wasze słowanie są prawdziwe, ponieważ miały miejsce zaślubiny, jak to stwierdzająwasi współrodacy". Mówią do Piłata Annasz i Kajfasz: "My, cały tłum,wołamy, że jest On zrodzony z cudzołóstwa, a wy nie wierzycie, cinatomiast są prozelitami i Jego ucznia". Przywołał do siebie PiłetAnnasza i Kajfasza, i rzecze do nich: "Kto są ci prozelici?" Mówią mu:"To są ci, którzy zrodzili się jako dzieci Hellenów, a teraz stali sięŻydami". Mówią ci, którzy twierdzili, że nie narodził się z cudzołóstwa,a więc Łazarz, Asterios, Antoni, Jakub, Amnes, Zeres, Izaak, Finees,Kryspus, Agryppa i Judasz: "My nie staliśmy prozelitami, lecz jesteśmysynemi Żydów i mówimy prawdę, bo byliśmy obecni na zaślubinach Józefa z Mają".5 Wezwał więc do siebie Piłat owych dwunastu mężów, którzymówili, że nie narodził się z cudzołóstwa i mówi do nich: "Zaklinem wasna powodzenie cesarza, czy prawdą jest to, co powiedzieliście, żemianowicie [On] nie narodził się z cudzołóstwa?" Mówią do Piłata:„Nam Prawo zakazuje przysięgać, bo to grzech, ale niech oni złożąprzysięgę na powodzenie cesarza, że nie jest prawdą to, copowiedzieliśmy, a wtedy przyjmiemy wyrok śmierci". Mówi Piłat doAnnasza i Kajfasza: Nic na to nie odpowiadacie?" Mówią do PiłataAnnasz i Kajfasz: "Tym dwunastu się wierzy, że On nie narodził się zcudzołóstwa, podczas gdy cały lud woła, że jest zrodzony zcudzołóstwa i że jest czarownikiem, że nazywa się Synem Bożym ikrólem, i nam się nie wierzy!"
or
ad

6 Piłat nakazał, aby wyszedł cały tłum z wyjątkiem dwunastu mężów,którzy mówili, że nie narodził się z cudzołóstwa; kazał także oddalić Jezusa. Mówi do nich Piłat: "Dlaczego oni chcą Go zabić?" Mówią doPiłata: "Nienawidzą Go zazdrośni, że uzdrawia w szabat". Mówi Piłat:"Za dobry czyn chcą Go zabić?" Mówią mu: "Tak".III 1 Pełen gniewu wyszedł Piłat z pretorium i mówił do nich: "Biorę zaświadka słońce, że nie znajduję żadnej winy w tym człowieku"Odpowiedzieli mu Żydzi i rzekli do namiestnika: "Jeśliby On nie byłzłoczyńcą, nie wydalibyśmy Go tobie". Rzecze na to Piłet: "Weźcie Gowy i osądźcie według waszego Prawa". Rzekli Żydzi do Piłata: "Niegodzi nam się zabijać kogokolwiek". Rzekł Piłat: "Czy tylko wam Bógzakazał zabijać, a mnie nie?".2 I wszedł znowu Piłat do pretorium i odwołał Jezusa na bok i rzekł doNiego: "Czy ty jesteś królem Żydów?" Odpowiedział Jezus do Piłata: "Odsamego siebie to mówisz, czy też inni ci to powiedzieli o mnie?"Odrzekł Piłat do Jezusa: "Alboż je jestem Żydem? Twój naród iarcykapłani wydali mi ciebie: cóż uczyniłeś?" Rzekł Jezus: "Królestwomoje nie jest z tego świata; jeśliby bowiem królestwo moje było z tegoświata, słudzy moi walczyliby, abym nie został wydany Żydom. Teraz jednak królestwo moje nie jest stąd". Rzekł doń Piłat: "Czyż więc ty jesteś królem?" Odpowiedział mu Jezus: "Ty mówisz, że ja jestemkrólem: na to się narodziłem i przyszedłem, aby każdy, kto jest zprawdy, słuchał głosu mego". Mówi doń Piłat: "Cóż to jest prawda?"Mówi doń Jezus: "Prawda jest z nieba". Mówi Piłat: "Czyż nie ma prawdyna ziemi?" Mówi Jezus do Piłata: "Patrz, jak ci, co głoszą prawdę, sąsądzeni przez tych, którzy mają władzę na ziemi".IV 1 A pozostawiwszy Jezusa wewnątrz pretorium wyszedł Piłat doŻydów i mówi do nich: "Ja nie znajduję w Nim żadnej winy" . Mówią muŻydzi: "On powiedział: <<Mogę zburzyć tę świątynię, a po trzechdniach odbudować ją>>". Mówi Piłat: "Jaką świątynię?" Mówią Żydzi:"Tę, którą zbudował Salomon w czterdzieści sześć lat, a On mówi, żezburzy i odbuduje ją w trzy dni". Mówi do nich Piłat: "Jestem niewinnykrwi tego człowieka sprawiedliwego: to wasza rzecz". Mówią Żydzi:"Krew Jego na nas i na dzieci nasze".2 Zawołał Piłat starszych, kapłanów i lewitów i rzekł do nich po cichu:"Nie czyńcie tak: w tym bowiem, o co Go oskarżyliście, nie ma niczego,co byłoby godne kary śmierci. Wasze oskarżenia dotyczyły uzdrowień iłamania szabatu". Mówią doń starsi kapłani i lewici: "Zasługuje naśmierć ten, kto bluźni przeciw cesarzowi. Zasługuje na karę śmierci,czy nie Mówi Piłat: "Tak, zasługuje na śmierć". Mówią wtedy Żydzi doPiłata: "Jeśli ktoś bluźni przeciw cesarzowi, zasługuje na śmierć, a tenbluźnił przeciw Bogu!".3 Kazał więc namiestnik, aby Żydzi opuścili pretorium i zawoławszy Jezusa, mówi doń: "Co mam czynić Mówi Jezus do Piłata: "To, co cizostało dane". Mówi Piłat: "Jak zostało dane?" Mówi Jezus: "Mojżesz iprorocy przepowiedzieli moją śmierć i zmartwychwstanie". A Żydzi
or
ad

usłyszawszy to z ukrycia mówią do Piłata: "Czyż dalej masz słuchaćtych bluźnierstw?" Mówi Piłat do Żydów: "Jeśli to słowo byłobluźnierstwem, weźcie Go wy za to bluźnierstwo, zaprowadźcie dowaszej synagogi i sądźcie według waszego Prawa". Mówią Żydzi doPiłata: "Prawo nasze określa, że gdy człowiek zgrzeszył przeciwczłowiekowi, zasługuje, by otrzymać czterdzieści razów bez jednego, jeśli natomiast zgrzeszy przeciwko Bogu, powinien zostaćukamienowany".4 Mówi do nich Piłat: "Weźcie Go więc i pomścijcie się na Nim, jakwam się podoba". Mówią Żydzi do Piłata: "My chcemy, by zostałukrzyżowany". Mówi Piłat: "Nie zasługuje na ukrzyżowanie".5 Gdy namiestnik spojrzał na stojące wokół tłumy Żydów zauważył,że wielu spośród Żydów płacze. I mówi: "Nie cały lud chce, aby zostałwydany na śmierć". Mówią starsi żydowscy: "Dlatego przyszliśmy tu,my, cały lud żydowski, aby On umarł". Mówi Piłat do Żydów: "Dlaczegoma umrzeć?" Mówią Żydzi: "Bo twierdził, że jest Bogiem i królem".V 1 Ale pewien mąż żydowski imieniem Nikodem stanął przednamiestnikiem i powiedział: "Proszę cię, o bogobojny, pozwól mipowiedzieć kilka słów". Rzecze Piłat: "Mów! Rzecze Nikodem :"Powiedziałem do starszych, kapłanów i lewitów, i do całego ludużydowskiego w synagodze: <<Czemuż nachodzicie tego człowieka?Człowiek ten przecież czyni liczne znaki i czyny nadzwyczajne, których jak dotąd nikt nie dokonał ani też nie dokona. Puśćcie Go i nie róbciemu nic złego. Jeśli z Boga są znaki, które czyni, przetrwają, jeśli zaś zludzi - rozpadną się. Przecież i Mojżesz wysłany od Boga do Egipcjanuczynił wiele znaków, które mu Bóg nakazał, aby je dokonał wobecfaraona, króla Egiptu. I byli tam też mężowie, słudzy faraona, Jamnes i Jambres, i oni także czynili niemało znaków takich, jakie czynił iMojżesz. Egipcjanie więc uważali ich za bogów: tak Jamnesa, jak i Jambresa. Ale ponieważ znaki, które czynili, nie pochodziły od Boga,zginęli i oni, i ci, którzy w nich wierzyli. Puśćcie więc teraz i wy tego otoczłowieka; bo nie zasługuje na śmierć>>".2 Mówią Żydzi do Nikodema: "Stałeś się Jego uczniem, więcwstawiasz się za Nim!" Mówi do nich Nikodem: "Jeśli więc namiestnikwstawia się za Nim, znaczy to, że i: on stał się Jego uczniem? Czycesarz nie dał mu tej godności?" Żydzirozzłościli się wielce i zgrzytali zębami przeciw Nikodemowi. Mówi donich Piłat: "Czemuż zgrzytacie zębami słysząc o Nim prawdę?" MówiąŻydzi do Nikodema: "Weź sobie prawdę o Nim wraz z Jego dziełem!"Mówi Nikodem: "Amen, Amen. Biorę, jako rzekliście".VI 1 Jeden z Żydów wystąpił naprzód i poprosił namiestnika, aby mupozwolił zabrać głos. Mówi doń namiestnik: "Jeśli chcesz mówić, tomów!" Żyd powiedział: "Trzydzieści i osiem lat leżałem przykuty dołoża cierpienia. Gdy przyszedł Jezus, liczni opętani i dręczeni różnymichorobami zostali przez Niego uzdrowieni. Wtedy pewni młodzieńcyzdjęci litością nade mną, zanieśli mnie wraz z moim łożem i
or
ad

doprowadzili do Niego. A gdy Jezus mnie ujrzał, ulitował się ipowiedział: <<Weź swoje łoże i chodź>>. I wziąłem moje łoże ichodziłem". Mówią Żydzi do Piłata: "Zapytaj, jaki to był dzień, gdy gouzdrowił". Mówi uzdrowiony: "Była to sobota". Mówią Żydzi: "Niemówiliśmy tobie, że właśnie w szabat leczy i wypędza szatany?"2 I wystąpił inny Żyd i mówi: "Ja urodziłem się ślepym: głoswprawdzie słyszałem, ale nie widziałem twarzy. Gdy przechodził Jezus,zawołałem wielkim głosem: <<Zmiłuj się nade mną, synu Dawida>>. Izmiłował się nade mną i włożył ręce na moje oczy i natychmiastprzejrzałem". Inny jeszcze Żyd wystąpiwszy powiedział: "Byłemgarbaty, swym słowem wyprostował mnie". I inny mówi: "Byłemtrędowaty i wyleczył mnie słowem".VII I pewna kobieta imieniem Weronika zawołała z dala tymi słowy:"Cierpiałam na upływ krwi i dotknęłam się kraju Jego szaty i ustałkrwotok, który trwał dwanaście lat". Mówią Żydzi: "Mamy Prawo, którezabrania wprowadzania kobiety jako świadka".VIII 1 I tłum innych mężów i kobiet wołał tymi słowy: "Ten otoczłowiek jest prorokiem, bo i szatany są mu posłuszne". Mówi Piłat dotych, którzy mówili, że nawet szatany Mu służą: "A dlaczego nie są Muposłuszni wasi nauczyciele". Mówią do Piłata: "Nie wiemy". Inni mówili,że wskrzesił Łazarza, choć leżał już cztery dni w grobie. Zadrżałnamiestnik i zawołał do całego tłumu Żydów: "Czemuż chcecie wylać tękrew niewinną".IX 1 Zawoławszy do siebie Nikodema i dwunastu mężów, którzymówili, że nie jest On zrodzony z cudzołóstwa, powiedział do nichnamiestnik: "Cóż mam czynić, bo oto zaczyna się bunt wśród ludu".Mówią doń: "My nie wiemy, to ich rzecz". Przywoławszy do siebieznowu cały lud Piłat mówi: "Wiecie o tym, że macie w zwyczaju, abymna święto Przaśników wyzwalał wam jednego więźnia. W więzieniuznajduje się więzień skazany za morderstwo imieniem Barabasz i tenoto stojący przed wami, Jezus, w którym nie znajduję żadnej winy.Którego z nich chcecie, abym uwolnił?" I zawołali: "Barabasza!" MówiPiłat: "Cóż więc mam uczynić z Jezusem zwanym Chrystusem?" MówiąŻydzi: "Niech będzie ukrzyżowany!". A niektórzy z Żydów dodali: "Nie jesteś przyjacielem cesarza, jeśli Go uwolnisz: nazywał się bowiemSynem Bożym i królem: chcesz więc tego króla, a nie cesarza?"2 Rozgniewawszy się Piłat mówi do Żydów: "Lud wasz zawsze byłbuntowniczy i zawsze sprzeciwiał się swym dobrodziejom". MówiąŻydzi: „Jakim dobrodziejom?" Mówi Piłat: "Jak słyszałem, Bóg waszwyprowadził was z ciężkiej niewoli, z ziemi Egiptu, i ocalił was, gdyprzechodziliście tak poprzez morze, jak przez suchy ląd, a na pustyniżywił was manną i dał wam przepiórki. I napoił was wodą ze skały, inadał wam Prawo: a wy za to wszystko rozgniewaliście Boga waszego ichcieliście cielca wytopionego. I wpadł w gniew wasz Bóg, i zapragną;was, pozabijać, ale Mojżesz błagał za wami, i nie poginęliście. A terazmnie oskarżacie, że nienawidzę cesarza!".
or
ad

3 I powstawszy z trybunału zapragnął wyjść. I zawołali Żydzi tymisłowami: "My za króla uznajemy Cezara, a nie Jezusa. Ale zaiste,magowie przynieśli Mu dary ze Wschodu, jakoby królowi. I usłyszał odmagów król Herod, że król się narodził, i szukał, aby Go zgładzić. Aledowiedział się o tym Jego ojciec, i zabrał Go i Jego matkę, i uciekł doEgiptu. A gdy o tym usłyszał Herod, wytracił dzieci Hebrajczykówurodzone w Betlejem".4 Gdy Piłat usłyszał te słowa, przeląkł się. I Piłat, nakazawszymilczenie tłumom - ponieważ krzyczeli - mówi do nich: "Czyż On byłtym, którego poszukiwał Herod?" Mówią Żydzi: "Tak, On jest tym". Iwziąwszy wodę Piłat umył sobie ręce wobec słońca, mówiąc: "Nie jestem winien krwi tego oto sprawiedliwego: to wasza rzecz!" Znowuzawołali Żydzi: "Krew na nas i na dzieci nasze".5 Wtedy nakazał Piłat, aby zasunięto zasłonę trybunału, na którymzasiadał, i mówi do Jezusa: "Lud twój zasądził cię jako króla, dlatego teżrozkazałem najpierw cię ubiczować, wedle rozkazów pobożnychcesarzy, a następnie powiesić na krzyżu, w ogrodzie, w którym cięzatrzymano: dwaj łotrzy Dysmas i Gestas zostaną ukrzyżowani wraz ztobą".X 1 I wyszedł Jezus z pretorium, a wraz z Nim dwaj łotrzy. I gdyprzybyli na miejsce, zdarli zeń szaty jego, opasali Go chustą i nałożylina głowę Jego wieniec z cierni. Podobnie powiesili i dwu łotrów. I Jezuspowiedział: "Ojcze, przebacz im, bo nie wiedzą, co czynią". A żołnierzerozdzielili szaty, podczas gdy tłum stał przyglądając się Mu. A kapłani istraż lżyli Go, mówiąc: "Innych wybawił, niechże wybawi samegosiebie, jeśli jest On Synem Bożym, niech zstąpi z krzyża". Wyśmiewaligo również żołnierze, którzy podchodzili, podawali Mu ocet z żółcią imówili: "Ty, który jesteś królem Żydów, wybaw samego siebie". A Piłatnakazał po wydaniu wyroku, aby wypisać literami greckimi, łacińskimi ihebrajskimi, jakoby tytuł, Jego winy, to znaczy to, co mówili Żydzi: "On jest królem Żydów".2 A jeden z łotrów, którzy wisieli, powiedział doń tymi słowy: "Jeśli ty jesteś Chrystusem, wybaw samego siebie i nas". Odpowiadając muDysmas zganił go mówiąc: "Czy zupełnie nie boisz się Boga ty, któryznajdujesz się ukarany tym samym wyrokiem? My jesteśmy ukaranisprawiedliwie, bo otrzymujemy zapłatę za to, co dokonaliśmy; tennatomiast nie uczynił niczego złego". I rzekł do Jezusa: "Pamiętaj omnie, Panie, w swym królestwie". Rzekł doń Jezus: "Zaprawdę,zaprawdę powiadam ci, że jeszcze dziś będziesz ze mną w raju".XI 1 Była godzina szósta i stały się ciemności na ziemi aż do godzinydziewiątej,. słońce zaćmiło się i rozdarła się na pół zasłona w świątyni.A Jezus zawoławszy głosem wielkim, powiedział: "Ojcze, baddachephkid rouel", co się tłumaczy: "W ręce Twoje oddaję ducha mego". Igdy to powiedział, oddał ducha. Gdy zaś setnik ujrzał, co się stało,chwalił Boga mówiąc: "Człowiek ów był sprawiedliwy". A całe tłumy,które się zeszły na to widowisko, widząc to, co się stało, wracały bijąc
or
ad

się w piersi.2 A setnik doniósł namiestnikowi o tym, co się stało. Gdy to usłyszałnamiestnik i jego żona, wielce się zmartwili, bo nie jedli ani nie pili wowym dniu. Posławszy więc Piłat po Żydów, rzekł do nich: "Czywidzieliście, co się stało?" Oni mówią: "Nastąpiło, jak to się zdarza,zaćmienie słońca".3 Znajomi Jego stali z daleka, a kobiety, które towarzyszyły Mu zGalilei, przyglądały się temu. Pewien mąż imieniem Józef, członek rady,pochodzący z miasta Arymatei, który także sam wyglądał królestwaBożego, poszedł osobiście do Piłata i prosił o ciało Jezusa. Zdjął je iowinął w czyste prześcieradło i złożył do wykutego grobu, w którymnikt jeszcze nie spoczywał.XII 1 A gdy Żydzi usłyszeli, że Józef poprosił o ciało Jezusa, szukali gooraz dwunastu tych, którzy mówili, że Jezus nie jest zrodzony zcudzołóstwa, a także Nikodema i wielu innych, którzy stawili się przedPiłatem, aby świadczyć, że czynił On czyny dobre. Ale wszyscy sięukryli i tylko Nikodem stawił się przed nimi, ponieważ był mężemznakomitym wśród Żydów. I rzecze do nich Nikodem: "Jakim prawemweszliście do synagogi?" Mówią doń Żydzi: "A ty jakim prawemwszedłeś do synagogi? Jesteś Jego poplecznikiem, więc i tobie będziedana Jego część w przyszłym wieku". Mówi Nikodem: "Amen. Amen". Także i Józef, pojawiwszy się przed nimi, rzekł do nich: "Dlaczego takoburzacie się na mnie za to, że poprosiłem o ciało Jezusa? Oto złożyłem je w moim grobie i owinąłem je czystym prześcieradłem i założyłemkamień przed wejście jaskini. Niedobrze postąpiliście zesprawiedliwym, bo nie tylko nie żałowaliście za to, żeście Goukrzyżowali, ale przebiliście Go jeszcze włócznią". Schwycili więc Żydzi Józefa i kazali go strzec, aż do pierwszego dnia po szabacie. I mówilidoń: "Wiedz, że teraz jest czas, w którym nie wolno nam uczynić nicprzeciw tobie, ponieważ rozpoczyna się już szabat: wiedz jednak, że niebędziesz godny grobu, ale wydamy twe ciało ptakom niebieskim".Mówi do nich Józef: "To jest mowa Goliata, który lżył Boga żywego iświętego Dawida. Rzekł bowiem Bóg przez proroka: <<Moja jestzemsta i ja zapłacę - mówi Pan>>. Teraz więc nie obrzezany względemciała, ale mający obrzezane serce wziął wodę, umył swe ręce wobecsłońca, ze słowami: <<Niewinny jestem krwi tego oto sprawiedliwego:wy baczcie! A wy, odpowiadając Piłatowi, rzekliście: <<Krew Jego nanas i na dzieci nasze>>. I teraz lękam się, aby gniew Pański nie spadłna was i na dzieci wasze, jak to sami powiedzieliście". Gdy Żydziusłyszeli te słowa rozzłościli się, rzucili się na Józefa, schwytali go izamknęli na klucz w domu bez okien, postawili straż przed drzwiami,gdzie został zamknięty Józef.2 Rano w sobotę arcykapłani, kapłani i lewici nakazał, aby wszyscyzgromadzili się w synagodze w dniu pierwszym po szabacie. A gdyzgromadził się w synagodze cały lud, radzili, jaką śmiercią mają gostracić. Gdy zasiadł Synedrion, nakazano, aby przyprowadzono go bez
or
ad

żadnego szacunku. A gdy otwarto drzwi, nie znaleziono go. I cały ludwychodził z siebie ze zdumienia, bo stwierdzono, że pieczęcie są nienaruszone, a klucze miał Kajfasz. I nikt nie odważył się podnieść rękiprzeciw tym, którzy przemawiali wobec Piłata za Jezusem.XIII 1 A gdy oni jeszcze siedzieli w synagodze pełni zdumienia zpowodu Józefa, przybyli strażnicy, o których prosili Żydzi Piłata dlastrzeżenia grobu Jezusa, aby przypadkiem nie przybyli uczniowie i nieukradli Go. I oznajmili arcykapłanom i kapłanom, i lewitom, i mówili otym, co się było przydarzyło: jak powstało wielkie trzęsienie ziemi, jak"Ujrzeliśmy anioła zstępującego z nieba i jak odwalił on kamień odwejścia grobu, i jak siadł na nim; a jaśniał jak śnieg albo jak błyskawica.A my pełni lęku padliśmy jak martwi. I usłyszeliśmy głos aniołamówiącego do niewiast, które trwały przy grobie: <<Nie lękajcie się,wiem, że szukacie Jezusa ukrzyżowanego. Nie ma Go tu,zmartwychwstał tak, jak powiedział. Nuże, patrzcie, to miejsce, gdziespoczywał Pan! I szybko biegnąc powiedzcie Jego uczniom, że powstałspośród zmarłych i że jest w Galilei!>>"2 Mówią Żydzi: "Do jakich niewiast mówił?" Mówią strażnicy: "Niewiemy, kto to był". Mówią Żydzi: "O której to było godzinie?" Mówiąstrażnicy: "O północy". Mówią Żydzi: "A dlaczego nie schwytaliścieniewiast?" Mówią strażnicy: "Byliśmy jakoby umarli ze strachu. Nieliczyliśmy nawet, że ujrzymy jeszcze światło dzienne; jak więcmogliśmy je schwytać?" Mówią Żydzi: "Na Boga żywego, nie wierzymywam!" Mówią strażnicy do Żydów: "Ujrzeliście takie znaki dokonane natym człowieku, a nie uwierzyliście: jak więc możecie nam wierzyć? Idobrze zaklęliście się na Boga żywego, bo ów żyje". Mówią znowustrażnicy: "Słyszeliśmy, że zamknęliście tego, który prosił o ciało Jezusa, że opieczętowaliście bramę, i że choć go tam zamknęliście, nieznaleźliście go tam. Dajcie nam Józefa, a my wam damy Jezusa!"Mówią Żydzi: "Józef udał się do swego miasta". Mówią strażnicy doŻydów: "I Jezus zmartwychwstał, jak usłyszeliśmy od anioła, i jest wGalilei". Gdy Żydzi usłyszeli te słowa, przelękli się bardzo i mówią: "Obynie usłyszano tych słów i oby wszyscy nie nawrócili się do Jezusa". IŻydzi zwołali radę, zebrali dużo pieniędzy, i dali żołnierzom ze słowami:"Powiedzcie: gdy spaliśmy, przyszli w nocy Jego uczniowie i ukradli Go.A jeśli dojdzie wieść do namiestnika, przekonamy go, aby was uwolniłod kary". Oni więc wzięli pieniądze i mówili, jak ich pouczono.XIV 1 Pewien kapłan Finees, nauczyciel Adas i Angajos lewitaprzybyli do Jerozolimy z Galilei i powiadomili arcykapłanów, kapłanów ilewitów: "Widzieliśmy Jezusa i Jego uczniów, jak siedzieli na górzezwanej Mamilch i jak On mówił do swych uczniów: <<Idźcie na całyświat, nauczajcie wszelkie stworzenie: kto uwierzy i przyjmie chrzest,będzie zbawiony, a kto nie uwierzy, będzie potępiony. Tym zaś, którzyuwierzą, te znaki towarzyszyć będą w imię moje będą wyrzucali czarty,nowymi językami mówić będą, wezmą węże, a jeśli będą pili cośśmiertelnego, nie zaszkodzi im, na chorych ręce kłaść będą, a oni
or
ad

wyzdrowieją>>. I gdy Jezus tak mówił, ujrzeliśmy, jak został wzięty donieba".2 Mówią starsi, kapłani i lewici: "Oddajcie chwałę Bogu Izraela izłóżcie wyznanie, że to, co widzieliście, opowiedzieliście i słyszeliście,co zdarzyło się naprawdę?" Rzekli ci, co opowiadali: "Na Boga żywegoojców naszych Abrahama, Izaaka i Jakuba, słyszeliśmy to i widzieliśmyGo, jak został wzięty do nieba". Mówią do nich starsi, kapłani i lewici:"Przyszliście, aby nam to oznajmić, czy też przyszliście modlić się doBoga?" Mówią oni: "Aby się modlić do Boga". Mówią do nich starsiarcykapłani i lewici: "Jeżeli przyszliście modlić się do Boga, to po coopowiadaliście takie głupstwa wobec całego ludu?" Mówią kapłanFinees nauczyciel Adas i lewita Angajos do przełożonych synagogi,kapłanów i lewitów: "Jeśli te słowa, które wypowiedzieliśmy o tym, cowidzieliśmy, są grzechem, oto jesteśmy przed wami: zróbcie z nami toco jest stosowne w oczach waszych". Oni zaś wzięli Prawo i zaprzysięgliich, że nikomu już nie powtórzą owych słów. I dali im jeść i pić iwypędzili ich z miasta; dali im także pieniądze i trzech mężów, którzyim towarzyszyli aż do Galilei. I tak odeszli w pokoju.3 A gdy owi mężowie wyruszyli do Galilei, zebrali się w synagodzearcykapłani i przełożeni synagogi i starsi, zamknęli bramy, i bili się wpiersi z żałości, mówiąc: "Taki to wielki cud przydarzył się w Izraelu?" AAnnasz i Kajfasz powiedzieli: "Czemuż to podnosicie wrzawę ipłaczecie? Czyż nie wiecie, że Jego uczniowie dali dużo pieniędzystrażnikom grobu i pouczyli ich, aby mówili, że anioł zstąpił i odwaliłkamień od wejścia grobu". Na to rzekli kapłani i starsi: "Niech takbędzie: uczniowie wykradli Jego ciało, ale jak dusza weszła w Jego ciałotak, że bawi teraz w Galilei?" Oni nie mogli na to odpowiedzieć, więczaledwie powiedzieli: "Nie godzi się, abyście wierzyli nie obrzezanym".XV 1 Powstał wtedy Nikodem i stanął wobec zgromadzenia mówiąc:"Mówcie prawdę. Ale nie zapominajcie, ludu Pański, o mężach, którzyprzybyli z Galilei: są oni bojącymi się Boga, są mężami zamożnymi,którzy nienawidzą chciwości, są wreszcie mężami pokoju. I oni towłaśnie wyznali pod przysięgą, że widzieli Jezusa na górze Mamilchwraz z Jego uczniami, i że pouczał to, co od nich usłyszeliście, i żewidzieli, jak został wzięty do nieba. Ale nikt ich nie zapytał, w jakisposób został wzięty. Bo jak pouczały nas księgi Pisma świętego, takżeEliasz został wzięty do nieba, a Elizeusz zawołał wielkim głosem. I rzuciłEliasz na Elizeusza płaszcz, a Elizeusz rzucił jego płaszcz na Jordan i takprzeprawił się, i przyszedł do Jerycha. I wyszli na jego spotkaniesynowie proroków, i rzekli: <<Elizeuszu, gdzie jest twój pan, Eliasz?>>A on rzekł, że został wzięty do nieba. I rzekli do Elizeusza: <<Czyżduch nie porwał go i nie rzucił na jedną z gór? Weźmy z sobą naszychsynów i szukajmy go!>> I przekonali Elizeusza, i poszedł z nimi, iszukali przez trzy dni i nie znaleźli go: poznali więc, że został wzięty. Teraz więc, słuchajcie mnie: poślijcie na wszystkie kresy Izraela izobaczymy, czy Chrystus nie został przypadkiem wzięty przez ducha i
or
ad

rzucony na którąś z gór". I spodobały się wszystkim te słowa, i wysłalina wszystkie kresy Izraela, i szukali Jezusa, a nie znaleźli Go: znaleźlinatomiast Józefa z Arymatei, ale nikt nie ośmielił się go schwytać.2 I zawiadomili starszych, kapłanów i lewitów: "Obiegliśmy wszystkiekresy Izraela i nie znaleźliśmy Jezusa; znaleźliśmy natomiast Józefa zArymatei". Gdy oni usłyszeli ó Józefie, uradowali się, i oddali chwałęBogu Izraela. Przełożeni synagogi, kapłani i lewici zwołali więc naradę, jak porozumieć się z Józefem: Wzięli zwój papirusu i tak napisali do Józefa:"Pokój z tobą. Wiemy, że zgrzeszyliśmy przeciw Bogu i przeciw tobie.Prosiliśmy więc Boga Izraela, aby raczył pozwolić ci udać się do twoichojców i twoich dzieci, ponieważ wszyscy zmartwiliśmy się wielce: gdybowiem otworzyliśmy drzwi, nie znaleźliśmy ciebie. Wiemy, żepodjęliśmy złą radę przeciw tobie, ale Pan przyszedł ci z pomocą i samPan zmazał naszą radę, którą podjęliśmy przeciw tobie, szlachetnyojcze Józefie".3 Wybrali następnie spośród całego Izraela siedmiu mężów,przyjaciół Józefa, których także poważał i Józef, i przełożeni, kapłani ilewici powiedzieli im: "Baczcie: jeśli przyjąwszy nasz list przeczyta go,wiedzcie, że razem z wami przyjdzie do nas; jeśli natomiast nieprzeczyta go, wiedzcie, że jest na nas obrażony; pozdrówcie go więc wpokoju i powróćcie do nas". I udzieliwszy im błogosławieństwa wysłaliich. I przybyli mężowie do Józefa, i pokłonili się mu, i rzekli: "Pokój ztobą". I rzekł: "Pokój wam i całemu ludowi Izraela". I podali mu swójlist: Józef wziął go, przeczytał list, i pochwaliwszy Boga, rzekł:"Błogosławiony Pan Bóg, który wyzwolił Izraela od wylania krwiniewinnej, i błogosławiony Pan, bo wysłał swego anioła, który mnieokrył swoim skrzydłem". I zastawił im stół, i jedli, i pili, i przenocowalitam.4 Wstawszy o świcie, pomodlili się. Następnie Józef osiodłał swojąoślicę i wyruszył wraz z mężami. I udali się do świętego miasta Jerozolimy, a cały lud wyszedł Józefowi na spotkanie wołając: "Pokójtwemu wejściu!" On zaś rzekł do całego ludu: "Pokój wam!", i cały ludcałował go, modlił się wraz z Józefem, i radowali się z jego widoku. Iprzyjął go Nikodem do swojego domu, i uczynił wielką ucztę, i zaprosiłAnnasza i Kajfasza, i starszych, kapłanów oraz lewitów do swego domu,i weselili się, i jedli, i pili, i odśpiewawszy hymn powrócili, każdy doswego domu - Józef natomiast pozostał w domu Nikodema.5 Następnego dnia, to jest w dzień przygotowania [do szabatu] oświcie udali się przełożeni synagogi i lewici do domu Nikodema. Przyjąłich Nikodem i rzekł: "Pokój wam. I rzekli: "Pokój tobie, i Józefowi, icałemu twojemu domowi, i całemu domowi Józefa". I wprowadził ich doswego domu. I zasiadł cały Sanhedryn, a Józef zasiadł pomiędzyAnnaszem i Kajfaszem, a nikt nie śmiał powiedzieć mu słowa. I rzekł Józef: "Po co zawołaliście mnie?" Dano znak Nikodemowi, aby mówił do Józefa. Otworzył więc Nikodem swe usta, i rzekł do Józefa: "Ojcze,
or
ad

wiesz, że czcigodni nauczyciele, kapłani i lewici pragną się dowiedziećod ciebie o pewnej sprawie". I rzekł Józef: "Pytajcie!" Annasz i Kajfaszzaprzysięgli Józefa, mówiąc: "Oddaj chwałę Bogu Izraela i złóżwyznanie. Ponieważ Achar zaprzysiężony przez proroka Jozuego nieprzysiągł krzywo, ale wyjawił mu wszystko i nie zakrył przed nimżadnej wiadomości, więc i ty nie ukryjesz przed nami żadnejwiadomości". I rzecze Józef: "Nie ukryję przed wami nawet jednejwiadomości". I rzekli do niego: "Odczuliśmy wielki smutek, bopoprosiłeś o ciało Jezusa, i owinąwszy je czystym prześcieradłem,złożyłeś je w grobie. Dlatego też uwięziliśmy ciebie w domu, w którymnie było okien, i zamknęliśmy na klucz, i położyliśmy pieczęcie, astrażnicy strzegli miejsca, w którym byłeś zamknięty. A o świciepierwszego dnia po szabacie, gdy otworzyliśmy je, nie znalazłszyciebie, zmartwiliśmy się wielce, i wielkie podniecenie padło na cały ludPański, a trwało ono aż do wczoraj. A teraz powiedz nam, co ci się byłoprzydarzyło".6 I rzekł Józef: "W dzień przygotowania [do szabatu] zamknęliściemnie koło godziny dziewiątej, i tak pozostałem cały dzień szabatu. A opółnocy, gdy modliłem się stojąc, oto dom, w którym zamknęliściemnie, podniósł się w czterech kątach, i ujrzałem przed oczyma światło jakoby błyskawicy. I przeląkłszy się wielce padłem na twarz. Ale ktośujął mnie za rękę i podniósł mnie z miejsca, na które padłem, a wilgoćwody spłynęła po mnie od głowy aż do stóp, a zapach mirry doszedł domoich nozdrzy. I ktoś otarł mi twarz, i rzekł do mnie: <<Nie lękaj się, Józefie, otwórz twe oczy i zobacz, kim jest ten, który z tobą rozmawia!>> A spojrzawszy ujrzałem Jezusa, i zadrżałem, bo zdawało mi się, żeto zjawa. Wypowiedziałem więc przykazania, ale i On odmówił je zemną. A przecież, jak to dobrze wiecie, jeśli się komuś pojawi duch, ausłyszy przykazania, wtedy szybko ucieka; toteż gdy zobaczyłem, żewypowiedział je ze mną, rzekłem doń: <<Rabbi Eliaszu!>> Rzekł domnie: <<Nie jestem bynajmniej Eliaszem!>> Rzekłem do niego:<<Kim jesteś, Panie? Rzekł do mnie: <<Ja jestem Jezus, o któregociało prosiłeś Piłata, i owinąłeś je w czyste prześcieradło, i położyłeśchustę na mojej twarzy, i złożyłeś mnie w nowym grobie, i założyłeświelki kamień przed wejściem do grobu!>> I rzekłem do mówiącego domnie: <<Pokaż mi miejsce, w którym cię złożyłem!" I uniósł mnie, ipokazał mi miejsce, gdzie Go złożyłem, i leżało w nim prześcieradło ichusta, która była na Jego twarzy. Poznałem więc, że to był Jezus. Iwziął mnie za rękę, a choć drzwi były zamknięte, znalazłem siępośrodku mojego domu, i złożył mnie na moim łóżku, i rzekł do mnie:<<Pokój z tobą!>> I ucałował mnie, i rzekł do mnie: <<Aż doczterdziestego dnia nie wychodź ze swego domu, bo oto udaję się dobraci moich, do Galilei>>".XVI 1 Gdy przywódcy synagogi, kapłani i lewici usłyszeli te słowa od Józefa, stali się jak martwi i padli na ziemię, i pościli aż do godzinydziewiątej. A Nikodem i Józef zwrócili się do Annasza i Kajfasza, do
or
ad

kapłanów i lewitów tymi słowami: "Powstańcie, stańcie na swychnogach i jedzcie chleb i wzmocnijcie dusze wasze, bo jutro jest szabatPański". I powstali, i modlili się do Boga, jedli i pili, i udali się każdy zmężów do swego domu.2 W dzień szabatu zasiedli nasi nauczyciele, kapłani i lewici i pytalisię wzajemnie, mówiąc: "Cóż to za złość nas opanowała? Przecieżznaliśmy Jego ojca i matkę". Mówi nauczyciel Lewi: "Znam jegorodziców: byli lękającymi się Boga, nie opuszczali modlitwy i płacilidziesięciny trzy razy w roku. A gdy się Jezus narodził, przynieśli Go turodzice i złożyli Bogu ofiary całopalenia. A gdy wziął Go w objęcia wielkinauczyciel Symeon, rzekł: <<Teraz, Władco, pozwól odejść słudze Twemu w pokoju, według Twego słowa. Bo moje oczy ujrzały Twojezbawienie, któreś przygotował wobec wszystkich narodów, światło naoświecenie pogan i chwałę ludu Twego, Izraela>>. Symeon zaśbłogosławił ich i rzekł do Maryi, matki Jego: <<Zwiastuję ci radosnąwiadomość o twym dziecku>>. I rzekła Maryja: <<Panie mój, czydobrą?" Rzekł do niej Symeon: <<Dobrą: oto ten jest przeznaczony na.upadek i na powstanie wielu w Izraelu, i na mak, któremu sprzeciwiaćsię będą. A twoją duszę przeniknie miecz, aby na jaw wyszły zamysłyserc wielu>>.3 Mówią do nauczyciela Lewiego: "Skąd znasz te rzeczy?" Rzekł donich Lewi: "Czyż nie wiecie, że od niego uczyłem się Prawa?" Mówi dońSanhedryn: "Chcemy zobaczyć twego ojca" - i wyszli po jego ojca. Agdy go zapytali, odpowiedział im: "Czemuż nie wierzycie mojemusynowi? Błogosławiony i sprawiedliwy Symeon wyuczył go Prawa".Rzekł Sanhedryn: "Rabbi Lewi, czy prawdziwe jest słowo, którepowiedziałeś?" Odpowiedział: "Jest prawdziwe". I mówili między sobąprzywódcy synagogi, kapłani i lewici: "Nuże, poślijcie do Galilei, do tychtrzech mężów, którzy przybyli i opowiadali nam o Jego przepowiadaniui o Jego wzięciu do nieba i powiedzą nam, jak ujrzeli, że został wziętydo nieba": I spodobała się ta mowa wszystkim. I wysłali trzech mężów,którzy już uprzednio udali się byli z nimi do Galilei, i rzekli do nich:"Powiedzcie rabbiemu Adas i rabbiemu Finees, i rabbiemu Angajos:<<Pokój z wami i z wszystkimi, którzy są z wami. Ponieważ wSanhedrynie powstała wielka dyskusja, zostaliśmy posłani do was, abyprzywołać was na to święte miejsce - do Jerozolimy>>".4 Udali się więc mężowie do Galilei i zastali ich siedzących istudiujących Prawo. Pozdrowili ich słowami pokoju. I rzekli mężowie zGalilei do tych, którzy do nich przyszli: "Pokój całemu Izraelowi. I rzekli:"Pokój wam. I znowu rzekli do nich: "Po co przychodzicie?" I rzekli ci,którzy byli wysłani: "Przywołuje was Sanhedryn, do świętego miasta Jerozolimy". Gdy owi mężowie usłyszeli, że Sanhedryn ich poszukuje,pomodlili się do Boga, potem usiedli do stołu wraz z owymi mężami, jedli i pili, a potem powstawszy udali się w pokoju do Jerozolimy.5 Następnego dnia zasiadł Sanhedryn w synagodze i pytali ich tymisłowami: "Czy naprawdę widzieliście Jezusa, jak siedział na górze
or
ad

Mamilch pouczając swoich jedenastu uczniów, i czy naprawdęwidzieliście Go, jak został wzięty do nieba?" Odpowiedzieli im mężowie,mówiąc: "Tak, widzieliśmy Go; jak został wzięty i tak też opowiadaliśmywam".6 Mówi Annasz: "Oddzielcie ich jednego od drugiego i zobaczymy,czy świadectwo ich jest zgodne". I rozdzielili ich jednego od drugiego. Izawołali najpierw Adas, i rzekli doń: "Jak widziałeś Jezusa wziętego donieba?" Rzekł Adas "Gdy siedział jeszcze na górze Mamilch i pouczałswych uczniów, ujrzeliśmy, jak chmura zakryła Jego i Jego uczniów, ichmura podniosła Go do nieba, a Jego uczniowie padli na twarz naziemię". I zawołali Fineesa kapłana i zapytali go tymi słowami: "Jakwidziałeś Jezusa wziętego do nieba?" I odpowiedział tak samo. Zapytalinastępnie Angajosa i on odpowiedział im tak samo. I rzekł Sanhedryn:"Prawo Mojżeszowe postanawia : Niech będzie potwierdzone każdesłowo ustami dwóch lub trzech świadków". Mówi nauczyciel Bouthem:"W Prawie stoi napisane: <<Chodził Henoch z Bogiem i nie ma go, bozabrał go Bóg>>". Nauczyciel Jair powiedział: "Także słyszeliśmy ośmierci świętego Mojżesza, a nie widzieliśmy jej. Stoi bowiem napisanew Prawie Pańskim: <<I umarł Mojżesz [z zrządzenia] ust Pańskich, inikt nie zna jego grobu aż do dziś dzień>>". A rabbi Lewi powiedział:"Dlaczego powiedział rabbi Symeon, gdy ujrzał Jezusa: <<Oto tenprzeznaczony na upadek i na powstanie wielu w Izraelu, i na znak,któremu sprzeciwiać się będą?>>" I rzekł rabbi lzaak: "Stoi napisane wPrawie: <<Oto posyłam anioła przed obliczem twoim, który będzie ciępoprzedzał, aby cię strzec na dobrej drodze, ponieważ na niej jestwzywane imię moje>>".7 Wtedy rzekli Annasz i Kajfasz: "Słusznie powiedzieliście to, co jestnapisane w prawie Mojżesza, że nikt nie widział śmierci Henocha i niktnie wypowiedział śmierci Mojżesza. Co natomiast tyczy się Jezusa, byłOn przesłuchiwany przez Piłata i widzieliśmy, jak otrzymywał policzki, jak pluto Mu w twarz, jak żołnierze nałożyli Mu koronę cierniową, jakzostał ubiczowany, jak otrzymał wyrok Piłata, jak został ukrzyżowanyna (Górze) Czaszki, a wraz z Nim dwaj łotrowie, jak dano Mu do piciaocet z żółcią, jak Longin przebił Mu bok włócznią i jak o ciało Jego prosił Józef, nasz czcigodny ojciec", i że - według tego, co on mówi -zmartwychwstał, a według tego, co mówią trzej nauczyciele<<Ujrzeliśmy Go, jak był wzięty do nieba>>, że rabbi Lewi powiedziałświadcząc o tym, co powiedział rabbi Symeon, który rzekł: <<Oto tenprzeznaczony jest na upadek i na powstanie wielu w Izraelu i na znak,któremu sprzeciwiać się będą>>". I wszyscy nauczyciele powiedzielido całego ludu Pańskiego: "Jeśli to pochodzi od Boga, co jest rzecząnadzwyczajną przed naszymi oczyma, wiedzcie i pilnie przyjmujcie, odomu Jahuba, że stoi napisane: <<Przeklęty każdy, który zawisł nadrzewie>>". A inna księga poucza: <<Zginą bogowie, którzy nieuczynili nieba i ziemi>>. I mówili między sobą kapłani i lewici: "Jeśli ażdo Sonnos, zwanego Jubileuszem, przetrwa wspomnienie o Nim, to
or
ad

wiedzcie, że będzie panował na wieki i że wskrzesi sobie lud nowy". Iprzywódcy synagogi, kapłani i lewici ogłosili całemu ludowi Izraela teoto słowa: "Przeklęty mąż, który czci to, co jest dziełem rąk ludzkich, iprzeklęty ów mąż, który będzie czcił stworzenia przed ich Stwórcą". Acały lud powiedział: "Amen. Amen".8 I śpiewał Panu cały lud Izraela, i mówił:"Błogosławiony Pan, który dał odpoczynek ludowi Izraelawedle wszystkich słów, które był wypowiedział.I nie upadło żadne słowo, spośród licznych dobrych słów, którewypowiedział do Mojżesza, swego sługi.Niech Pan Bóg będzie z nami tak, jak był z naszymi ojcami, i niechnas nie zgubi, pozwalając oddalić nasze serca od Niegood postępowania z Nim na wszystkich Jego drogach,od strzeżenia Jego przykazań i Jego Praw, które dał naszym ojcom.Niech Pan będzie królem na całej ziemi w tej godzinie,.niech będzie jeden Pan i imię Jego niech będzie jedno,nasz Pan i król - On nas zbawi, Nie ma Tobie podobnego, o Panie!Wielki jesteś Panie i wielkie jest Twe imię.W swej mocy ulecz nas, o Panie, a będziemy uleczeni.Zbaw nas, Panie, a będziemy zbawieni,bośmy Twoją częścią i Twoim dziedzictwem.I z powodu Twego wielkiego imienia nie opuszczaj, Panie, swego luduponieważ Pan rozpoczął nas czynić swoim ludem".I odmówiwszy hymn, odeszli wszyscy, każdy mąż do swego domu,chwaląc Boga, bo Jemu chwała na wieki, wieków, Amen.EWANGELIA PIOTRA Tekst odkryty w 1886/87 przez S.Grebauta w grobie mnichachrześcijańskiego w Akhmim (dawne Peneapolis) w Górnym Egipcie.Rękopis zawiera 33 karty pergaminowe z VII-IX w. Strony 2-10zidentyfikowano jako Ew.Piotra znaną wczesniej tylko ze wzmianek upisarzy chrześcijańskich: Serapina bpa Antiochii (190-211).I 1 [...] ale nikt z Żydów nie umył rąk: ani Herod, ani nikt spośród Jegosędziów. A gdy nie chcieli umyć, powstał Piłat.2 I wtedy król Herod nakazał wyprowadzić Pana, mówiąc im: "Co wamkazałem, byście uczynili, uczyńcie Mu" .II 3 Był tam Józef, przyjaciel Piłata i Pana. I widząc, że zamierzają Goukrzyżować, poszedł do Piłata i prosił o ciało Pana z myślą opogrzebie4 I Piłat, posławszy do Heroda prosił go o ciało.5 I rzekł Herod: "Bracie Piłacie, jeśliby nawet nikt nie poprosił o nie, mysami pogrzebalibyśmy Go, ponieważ rozpocznie się dzień Szabatu, anapisano w Prawie: <<Słońce niech nie zachodzi nad tym, na kimwykonano wyrok śmierci>>. I wydał Go ludowi w przeddzieńPrzaśników, ich święta.III 6 Ci zaś wzięli Pana, popychali Go biegnąc i mówili: "Powleczemy
or
ad

Syna Bożego, gdyż mamy Go w naszej mocy".7 I przyoblekli Go w purpurę, i posadzili Go na tronie sądowym,mówiąc: "Sądź sprawiedliwie, królu Izraela".8 A ktoś z nich, wziąwszy wieniec z cierni, włożył go na głowę Pana.9 A jedni z będących tam pluli Mu w twarz, drudzy policzkowali Go, inni jeszcze kłuli Go trzciną, a niektórzy biczowali Go, mówiąc: "Takączcią uczcijmy Syna BożeIV 10 I przyprowadzili dwu złoczyńców, i ukrzyżowali pomiędzy nimiPana. On zaś milczał, jakby nie doznawał żadnego bólu.11 A gdy podnieśli krzyż, umieścili napis: "Ten jest królem Izraela".12 I położywszy szaty przed Nim, podzielili je i rzucili o nie losy.13 A jeden spośród owych złoczyńców złorzeczył im, mówiąc: "To, comy znosimy, cierpimy za nasze niegodziwości, ale ten, który stał sięzbawcą ludzi, cóż wam uczynił złego?".14 I oburzywszy się przeciw Niemu, zakazali łamać Mu nogi, aby umarłw cierpieniach.V 15 Było południe, a ciemność zapadła nad całą Judeą. I zlękli się, izaniepokoili, aby słońce nie zaszło, ponieważ jeszcze żył; a stoinapisane dla nich: "Słońce niech nie zachodzi nad tym, na kimwykonano wyrok śmierci".16 I jeden z nich powiedział: "Dajcie Mu pić żółci z octem" . Izamieszawszy dali Mu pić.17 I wypełnili wszystko, i zgromadzili na swe głowy grzechy.18 Przychodzili liczni z łuczywami, bo myśleli, że już zapadła noc, aniektórzy się wywracali.18 A Pan zawołał, mówiąc: "Mocy moja, mocy moja, opuściłaś mnie", izostał wzięty [do nieba].20 I w tej samej chwili rozdarła się na dwoje zasłona świątyni jerozolimskiej.VI 21 Wtedy wyrwali gwoździe z rąk Pana i złożyli Go na ziemi. A całaziemia zadrżała i powstał wielki strach.22 Wtedy zabłysło słońce - była to godzina dziewiąta.23 Ucieszyli się Żydzi i oddali Józefowi Jego ciało, aby je pogrzebał,ponieważ wiedział, jak wiele dobrego uczynił był On.24 On wziąwszy Pana obmył Go, owinął w prześcieradło i złożył dowłasnego grobu, zwanego ogrodem Józefa.VII 25 Wtedy Żydzi: starsi i kapłani widząc, jak wielką szkodę uczynilisamym sobie, poczęli bić się w piersi i wołać: "Biada naszymgrzechom. Zbliża się bowiem sąd i koniec Jerozolimy".26 A ja wraz z moimi towarzyszami byliśmy pogrążeni w smutku iukrywaliśmy się zranieni na duchu: oni bowiem poszukiwali nas jakozłoczyńców i jako tych, którzy mieli spalić świątynię.27 Z powodu tego wszystkiego zaczęliśmy pościć i usiedliśmypogrążeni w smutku i płacząc dniem i nocą, aż do soboty.VIII 28 Zgromadzili się razem uczeni w Piśmie, faryzeusze i starsi, gdyusłyszeli, że cały lud szemrze i bije się w piersi, mówiąc: "Patrzcie,
or
ad

jak bardzo On musiał być sprawiedliwy, jeśli w chwili Jego śmiercidziały się tak wielkie cuda!".29 Zlękli się starsi i przyszli do Piłata, prosząc go tymi słowy:30 "Daj nam żołnierzy, aby strzegli Jego grobu przez trzy dni', by nieprzyszli Jego uczniowie i nie ukryli Go: lud myślałby wtedy, żepowstał z martwych, i uczyniłby nam zło".31 I Piłat dał im centuriona Petroniusza i żołnierzy, aby strzegli grobu.A wraz z nimi udali się do grobu starsi i uczeni.32 Centurion, żołnierze i wszyscy tam będący, przytoczywszy wielkikamień, przyłożyli go do wejścia grobu33 i przyłożyli siedem pieczęci. A rozbiwszy namiot rozpoczęli straż.IX 34 Wcześnie, gdy świtał dzień sobotni, przybył tłum z Jerozolimy iokolicy, aby zobaczyć opieczętowany grób.35 Ale w nocy, gdy świtał dzień Pański [niedziela], a grobu strzegłystraże kolejno po dwóch, odezwał się wielki głos w niebie,36 i ujrzeli, jak otwarło się niebo i dwu mężów zstąpiło stamtądodzianych wielkim blaskiem i zbliżyło się do grobu,37 a ów kamień, który zamykał wejście, stoczywszy się sam odsunąłsię na bok, grób się otworzył i obydwaj młodzieńcy weszli doń.X 38 Gdy więc owi żołnierze ujrzeli to, obudzili centuriona i starszych -oni bowiem tam byli pełniąc straż,38 i gdy opowiedzieli im to, co ujrzeli, zobaczyli znowu trzech mężówwychodzących z grobu: dwu podtrzymywało jednego, krzyż imtowarzyszył,40 a głowy dwu sięgały aż do nieba, podczas gdy głowa tego, który byłprzez nich prowadzony, przewyższała niebiosa.41 I usłyszeli głos z nieba mówiący: "Czy zwiastowałeś tym, którzyśpią?"42 I dała się słyszeć odpowiedź z krzyża: "Tak”.XI 43 Postanowili więc razem udać się i zawiadomić o tym Piłata.44 Gdy tak rozważali, ujrzeli znowu, jak niebo otwarło się i jakiśczłowiek zstąpił z nieba i wszedł do grobu.45 Gdy to ujrzeli ci, którzy byli z centurionem, jeszcze w nocypospieszyli do Piłata, pozostawiając grób, którego byli strzegli, iopowiedzieli wszystko, co ujrzeli, a mówili w wielkim lęku:"Prawdziwie, ten był Synem Bożym".46 W odpowiedzi powiedział Piłat: "Ja jestem czysty od krwi SynaBożego. Wyście tego chcieli".47 Potem przyszli do niego wszyscy, prosili go i błagali, aby nakazałcenturionowi i żołnierzom, aby nikomu nie mówili o tym, co widzieli.48 "Dość nam - mówią - że popełniliśmy największy grzech wobecBoga, abyśmy mieli jeszcze wpaść w ręce tłumu Żydów i zostaćukamienowani".49 Nakazał więc Piłat centurionowi i żołnierzom, aby nic nie mówili.XII 50 W dniu Pańskim [w niedzielę] o świcie Maria Magdalena,uczennica Pana, która z lęku przed Żydami, płonącymi gniewem, nie
or
ad

uczyniła przy grobie Pana tego, co zwykły czynić niewiastywzględem drogich sobie zmarłych,51 wziąwszy z sobą przyjaciółki udała się do grobu, gdzie zostałzłożony.52 I lękały się, by ich nie ujrzeli Żydzi, i mówiły: "Jeśli w tym dniu, wktórym został On ukrzyżowany, nie mogłyśmy płakać ani zawodzićbijąc się w piersi, to uczyńmy to przynajmniej teraz, przy Jego grobie.53 Któż jednak odwali nam kamień leżący przy wejściu do grobu,abyśmy mogły wejść i usiąść przy Nim i dokonać tego, co jestobowiązkiem uczynić.54 Kamień był bowiem wielki i lękamy się, by nas ktoś nie zobaczył. A jeśli nie będziemy mogły, to przynajmniej złożymy przy wejściu to,co przyniosłyśmy na Jego pamiątkę; będziemy płakały i biły się wpiersi, aż dojdziemy do naszego domu".XIII 55 I przyszedłszy znalazły grób otwarty. I gdy podeszły, zajrzałydoń i ujrzały tam jakiegoś młodzieńca siedzącego pośrodku grobu.Był on piękny i przyodziany w jasno błyszczącą szatę. On rzekł donich:56 "Po co przyszłyście? Kogo szukacie? Czy może tego, który zostałukrzyżowany? Zmartwychwstał i odszedł, a jeśli nie wierzycie, tozajrzyjcie i patrzcie na miejsce, gdzie spoczywał: nie masz Go,zmartwychwstał bowiem i odszedł tam, skąd został posłany".57 Wtedy przerażone niewiasty uciekły.XIV 58 Był to ostatni dzień Przaśników i liczni [ludzie] szli wracając doswych domów, bo święto się już skończyło.59 My jednak, dwunastu uczniów Pana, płakaliśmy i byliśmy wutrapieniu, i każdy z nas był pogrążony w smutku z powodu tego, cosię było przydarzyło, i powracaliśmy do siebie.60 A ja, Szymon Piotr, i Andrzej, mój brat, wziąwszy siecizstępowaliśmy ku morzu. Był z nami Lewi, syn Alfeusza, którego Pan[...].Ewangelia według Tomasza. Tłumaczenie powstało w Zakładzie Egiptologii UniwersytetuWarszawskiego z koptyjskiego oryginału:
Evangelium nach Thomas.
Wyd. A.Guillaumont, H.Ch.Puech, G.Quispel, W.Till, Yassah abd al.Masih. Leiden 1959. Publikowane w:
red. M.Starowiejski. TN KUL Lublin 1986. Str.123-133 To są tajemne słowa, które wypowiedział Jezus żywy, a zapisał jeDidymus Juda Tomasz.1 I rzekł: "Kto odnajdzie znaczenie tych słów, nie zakosztuje śmierci".2 Rzekł Jezus: "Niech ten, który szuka, nie ustaje w poszukiwaniu ażznajdzie. I gdy znajdzie, zadrży, a jeśli zadrży, będzie się dziwił i będziepanował nad Pełnią".3 Rzekł Jezus: "Gdy wasi przywódcy powiedzą wam: <<to królestwo
or
ad

jest w niebie, wtedy ptaki niebieskie będą pierwsze przed wami>>.Gdy powiedzą wam, że ono jest w morzu, wtedy ryby będą pierwszeprzed wami. Ale królestwo jest tym, co jest w was i tym, co jest pozawami. Skoro poznacie samych siebie, wtedy będziecie poznani ibędziecie wiedzieć, że jesteście synami Ojca żywego. Jeśli zaś niepoznacie siebie, wtedy istniejecie w nędzy i sami jesteście nędzą".4 Rzekł Jezus: "Starzec w swych dniach nie będzie się wahał pytaćmałego, siedmiodniowego chłopca o miejsce życia i będzie żył. Wielupierwszych będzie ostatnimi i staną się jednością”.5 Rzekł Jezus: "Poznaj to, co jest przed twoim obliczem, a to, coukryte przed tobą, wyjawi się tobie. Nie ma bowiem niczego ukrytego,co nie zostanie odkryte".6 Zapytali Go uczniowie Jego: "Czy chcesz, abyśmy pościli? W jakisposób mamy modlić się, dawać jałmużnę i przestrzegać przepisówodnośnie do jedzenia?" Rzekł Jezus: "Nie kłamcie, nie czyńcie tego,czego nienawidzicie - wszystko jest jawne w obecności nieba. Nie mabowiem niczego ukrytego, co nie zostanie odkryte i niczego tajnego, conie może być ujawnione".7 Rzekł Jezus: "Szczęśliwy lew, którego zje człowiek. I lew stanie sięczłowiekiem. Przeklęty człowiek, którego zje lew. I człowiek stanie sięlwem".8 I rzekł: "Człowiek jest podobny do rozumnego rybaka. Ten, gdywrzucił swą sieć do morza, wyciągnął ją z morza pełną małych ryb.Wśród nich rozumny rybak znalazł dużą, ładną rybę. Wyrzucił wszystkiemałe ryby do morza, a bez trudu wybrał dużą rybę. Kto ma uszy dosłuchania, niech słucha":9 Rzekł Jezus: "Oto wyszedł siewca, napełnił swą rękę i rzucił. Kilka(ziaren) padło na drogę, Przyleciały ptaki i zebrały je. Inne padły naskałę i nie wypuściły korzenia w głąb ziemi, nie wydały kłosów kuniebu. Inne padły między ciernie, a te przydusiły je i robak je zjadł. Ainne padły na ziemię dobrą. I wydała ona piękny owoc ku niebu,przyniosła sześćdziesiąt miar i sto dwadzieścia miar".10 Rzekł Jezus: "Przyniosłem ogień na świat i oto podtrzymuję go, ażzapłonie".11 Rzekł Jezus: "Oto niebo przeminie i tamto, które jest nad nimprzeminie i zmarli nie ożyją, a żywi nie będą umierać. W dniach, wktórych zjedliście coś śmiertelnego, uczynicie to żywym. Jeśli będziecieistnieć w światłości, co uczynicie? W dniu, w którym jesteście jednym,staliście się dwoma. Jeśli zaś staliście się dwoma, co uczynicie?"12 Spytali uczniowie Jezusa: "Wiemy, że odejdziesz od nas; ktobędzie naszym przełożonym?" Rzekł im Jezus: "Dokąd poszliście,pójdziecie do Jakuba Sprawiedliwego; niebo i ziemia powstały z jegopowodu".13 Rzekł Jezus uczniom swoim: "Porównajcie i powiedzcie mi, kogoprzypominam?" Powiedział Mu Szymon Piotr: "Jesteś podobny dosprawiedliwego anioła". Powiedział Mu Mateusz: "Jesteś podobny do
or
ad

człowieka, który miłuje wiedzę i jest rozumny". Powiedział Mu Tomasz:"Nauczycielu, moje usta nie ujmą zupełnie tego, aby powiedzieć, dokogo jesteś podobny". Rzekł Jezus: "Ja nie jestem twoim nauczycielem,ponieważ wypiłeś i napoiłeś się ze źródła kipiącego, które jaodmierzyłem". I wziął go i odwrócił się, i powiedział mu trzy słowa. Gdyzaś Tomasz przyszedł do swych przyjaciół, zapytali go: "Co ci Jezuspowiedział?" Rzekł im Tomasz: "Jeśli wam powiem jedno ze słów, któremi powiedział, podniesiecie kamienie, aby rzucić we mnie, a ogieńwyjdzie z kamieni, aby was spalić".14 Rzekł im Jezus: "Jeśli pościcie, tworzycie sobie grzechy, a jeśli sięmodlicie, będziecie skazani. Jeśli dajecie jałmużnę, wyrządziciekrzywdę swoim duchom. Jeśli wychodzicie do jakiejkolwiek prowincji, i jeśli wędrujecie po wioskach, i jeśli was przyjmują, to jedzcie, co przedwami położą, uzdrawiajcie chorych, którzy są wśród nich. Bowiem to,co wejdzie do waszych ust, nie zanieczyści was, ale to, co wychodzi zwaszych ust, jest tym, co was zanieczyści".15 Rzekł Jezus: "Jeśli ujrzycie takiego, którego nie zrodziła kobieta,padnijcie na wasze twarze, uczcijcie go - ten jest waszym ojcem".16 Rzekł Jezus: "Ludzie może myślą, że przyszedłem, aby przynieśćpokój na świat, a nie wiedzą, że przyszedłem, aby przynieść rozdarcia,ogień, miecz, walkę. Gdy bowiem pięciu będzie w domu, trzechpowstanie przeciw dwom, a dwu przeciwko trzem, ojciec przeciwsynowi, a syn przeciwko ojcu. I staną się wobec siebie samotni".17 Rzekł Jezus: "Dam wam to, czego oko nie widziało i czego uchonie słyszało, i czego ręka nie dotknęła, i co nie weszło do sercaczłowieka".18 Rzekli uczniowie do Jezusa: "Powiedz nam, w jaki sposób nastanienasz koniec?" Odrzekł Jezus: "Odkryliście już początek, aby poszukaćkońca; tam bowiem, gdzie jest początek, tam będzie i koniec.Błogosławiony, kto stanie na początku - pozna koniec i nie zakosztujeśmierci".19 Rzekł Jezus: "Błogosławiony ten, który istniał zanim się stał. Gdybędziecie moimi uczniami i będziecie słuchać słów moich, te kamieniebędą wam służyły. Pięć drzew bowiem macie w raju. Nie poruszają sięlatem ani zimą, a liście ich nie spadają. Kto je pozna, ten nie zakosztujeśmierci".20 Rzekli uczniowie do Jezusa: "Powiedz nam, do czego podobne jestkrólestwo niebieskie?" Rzekł im: "Podobne jest do ziarna gorczycy,najmniejszego ze wszystkich nasion. Jeśli padnie na ziemię, którą sięuprawia, wydaje w górę ogromną gałąź, aby stać się osłoną dla ptakówniebieskich".21a Rzekła Mariham do Jezusa: "Do kogo podobni są twoiuczniowie?" Odrzekł: "Podobni są do małych dzieci przebywających napolu, które do nich nie należy. Jeśli przyjdą właściciele tego pola,powiedzą: <<Zostawcie nam nasze pola!>> Oni staną nadzy przednimi, aby im je zostawili, aby dali swe pole".
or
ad

21b "Dlatego mówię: "Jeśli pan domu wie, że przychodzi złodziej,będzie czuwał aż on przyjdzie i nie pozwoli mu, aby podkopał się downętrza jego domu, jego królestwa, aby zabrać jego rzeczy. Wy zaśczuwajcie od początku świata. Opaszcie się razem, silnie w biodrach,aby rozbójnicy nie znaleźli drogi, aby wejść do was, gdyż znajdą onikorzyść, której wy oczekujecie. Niech wśród was zjawi się rozumnyczłowiek, aby, gdy owoc dojrzeje, przyszedł szybko i mając sierp wręku ściął go. Kto ma uszy do słuchania, niech słucha".22 Jezus zobaczył malców pijących mleko. Rzekł do swych uczniów:"Te maleństwa pijące mleko podobne są do tych, którzy weszli dokrólestwa". Spytali Go: "Jeśli staniemy się małymi, wejdziemy dokrólestwa?" Odrzekł im Jezus: "Wejdziecie, jeśli macie zwyczaj czynićdwa jednością i stronę wewnętrzną czynić tak, jak stronę zewnętrzną, astronę zewnętrzną tak, jak wewnętrzną, stronę górną jak stronę dolną,i jeśli macie zwyczaj czynić to, co męskie i żeńskie jednością, aby to, co jest męskie nie było męskim, a to, co jest żeńskie nie było żeńskim; jeśli będziecie mieli zwyczaj czynić oczy jednym okiem, a jedną rękędacie w miejsce ręki i nogę w miejsce nogi, i obraz w miejsce obrazu -wtedy wejdziecie do królestwa".23 Rzekł Jezus: "Wybiorę was jednego z tysiąca i dwu z dziesięciutysięcy; pozostaną jedną jednością".24 Rzekli Mu uczniowie Jego: "Poucz nas o miejscu, w którym ty jesteś, ponieważ trzeba nam, abyśmy go szukali". Rzekł im: "Kto mauszy, niech słucha. Istnieje światłość w człowieku światłości - onoświetla cały świat. Gdy nie oświetla, jest ciemność".25 Rzekł Jezus: "Kochaj swego brata jak swą duszę, strzeż go, jakźrenicę swego oka".26 Rzekł Jezus: "Widzisz drzazgę, która jest w oku twego brata, zaśbelki, która jest w twoim oku nie dostrzegasz. Jeśli wyrzucisz belkę ztwego oka, wtedy przejrzysz, aby wyciągnąć drzazgę z oka twegobrata".27 Rzekł Jezus: "Jeśli nie będziecie pościć na świecie, nie znajdzieciesię przed królestwem. Jeśli nie uczynicie szabatu szabatem, niezobaczycie Ojca".28 Rzekł Jezus: "Stanąłem w środku świata i objawiłem się im wciele. Znalazłem ich wszystkich pijanych. Nie znalazłem nikogo wśródnich spragnionego, a dusza moja bolała nad synami ludzkimi, gdyż sąślepi w swych sercach i nie przejrzą, że puści przyszli na świat i starająsię wyjść z tego świata puści. Teraz jednak są pijani. Gdy odrzucąswoje wino, wtedy będą pokutować".29 Rzekł Jezus: "Jeśli ciało powstało z powodu ducha, to cud; jeśliduch dla ciała, to jest cud cudów. Ale dziwię się temu: jak tak wielkiebogactwo zamieszkało w tej nędzy".30 Rzekł Jezus: "W miejscu, w którym jest trzech bogów, tam sąbogowie. Miejsce, gdzie dwu lub jeden jest, ja jestem z nim".31 Rzekł Jezus: "Nie bywa prorok uznany w swej własnej wiosce,
or
ad

lekarz zwykle nie leczy tych, którzy go znają".32 Rzekł Jezus: "Miasto zbudowane na wysokiej górze jestumocnione. Nie może upaść, ani nie będzie się mogło ukryć".33 Rzekł Jezus: "To, co słyszysz jednym uchem i drugim uchem, głośna waszych dachach. Nikt bowiem nie zapala lampy i nie stawia jej podkorcem, ani nie stawia jej w miejscu ukrytym, lecz zwykle stawia ją naświeczniku, aby każdy wchodzący i wychodzący widział jej światło".34 Rzekł Jezus: "Jeśli ślepiec prowadzi ślepego, zazwyczaj obajwpadają do dołu".35 Rzekł Jezus: "Niemożliwe, aby ktoś wszedł do domu siłacza,pochwycił go przemocą, jeśli wpierw nie zwiąże jego rąk. Wtedywywróci jego dom".36 Rzekł Jezus: "Nie troszczcie się od rana do wieczora i od wieczorado rana, co włożycie na siebie".37 Spytali uczniowie Jego: "Którego dnia objawisz się nam i któregodnia ujrzymy ciebie?" Odrzekł Jezus: "Jeśli będziecie mieli zwyczajukazywać nie wstydząc się te części ciała, które godzi się zakrywać, ibędziecie brać szaty wasze i rzucać je pod wasze stopy, jak małedzieci, i będziecie je deptać, wówczas ujrzycie Syna żywego i niebędziecie się bać".38 Rzekł Jezus: "Wielekroć pragnęliście usłyszeć te słowa, które wammówię i nie macie nikogo, od kogo byście je słuchali. Nadejdą dni,kiedy szukać mnie będziecie, a nie znajdziecie mnie".39 Rzekł Jezus: "Faryzeusze i uczeni w Piśmie wzięli klucze poznaniai ukryli je; nie weszli do środka i nie pozwolili wejść tym, którzy chcieli.Wy zaś stańcie się przebiegłymi, jak węże i czystymi, jak gołębie".10 Rzekł Jezus: "Krzew winny zasadzono poza Ojcem, a ponieważ nie jest mocny, wyrwą go z korzeniami i zniszczeje".41 Rzekł Jezus: "Temu, który coś ma w ręku, dodadzą, a temu, którynic nie posiada, i tę drobnostkę, którą ma, zabiorą".42 Rzekł Jezus: "Bądźcie tymi, którzy przechodzą mimo!"43 Rzekli Mu uczniowie Jego: "Kim jesteś, który nam to mówisz?" "Wtym, co wam mówię, nie znajdujecie, kim jestem? Lecz staliście się jakŻydzi: lubią drzewo i nienawidzą jego owocu, i lubią owoc, anienawidzą drzewa".44 Rzekł Jezus: "Temu, kto bluźni przeciw Ojcu, będzie wybaczone, itemu, kto bluźni przeciw Synowi, będzie wybaczone. Temu zaś, ktobluźni przeciw Duchowi Świętemu, nie będzie wybaczone ani na ziemi,ani w niebie".45 Rzekł Jezus: "Nie zbiera się winogron z cierni ani nie zbiera się figz ostu. Nie dają one bowiem owocu. Dobry człowiek zwykle przynosidobro ze swego skarbca, zły człowiek zwykle przynosi zło ze swegoskarbca, który jest w jego sercu, i mówi zło, bowiem z obfitości sercaprzynosi zło"46 Rzekł Jezus: "Od Adama aż do Jana Chrzciciela wśród zrodzonychz kobiet nie powstał wywyższony nad Jana Chrzciciela tak, aby jego
or
ad

oczy się nie łamały. Powiedziałem jednak: ten z was, który stanie sięmaluczkim, pozna królestwo i zostanie wywyższony nad JanaChrzciciela".47 Rzekł Jezus: "Niemożliwe, aby człowiek dosiadał dwu koni, abynapinał dwa łuki i niemożliwe, żeby sługa służył dwom panom: jednegobędzie szanował, a drugiego będzie krzywdził. Człowiek zwykle nie pijestarego wina i natychmiast nie pragnie pić wina młodego; zazwyczajnie wlewa się młodego wina do starego bukłaka, by go nie zniszczyć.Nie przyszywa się starej łaty do nowej szaty, ponieważ powstanierozdarcie".48 Rzekł Jezus: "Jeśli dwaj zawrą pokój między sobą w tym samymdomu, to powiedzą górze: <<Posuń się!>>, i ona się posunie".49 Rzekł Jezus: "Błogosławieni samotni i wybrani - wy znajdzieciekrólestwo, ponieważ pochodząc z niego, ponownie tam wejdziecie".50 Rzekł Jezus: "Jeśli pytają was, skąd jesteście, odpowiedzcie im:<<Przybyliśmy ze światłości, z miejsca, które jest światłością samą zsiebie, która powstała i objawiła się w swych obrazach>>. Jeśli będąwam mówili, kim jesteście, odpowiedzcie: <<Jesteśmy Jego synami iwybrańcami Ojca żywego>>. Jeśli spytają was, jaki jest mak waszegoOjca w was, odpowiedzcie im: <<To jest ruch i odpocznienie>>".51 Spytali Go uczniowie Jego: "W którym dniu nastanie odpocznieniezmarłych i którego dnia nastanie nowy świat?" Odrzekł im: "To, czegowyczekujecie, nadeszło, ale wy tego nie wiecie".52 Spytali Go uczniowie Jego: "Dwudziestu czterech prorokównauczało w Izraelu i wszyscy mówili o tobie". Odrzekł im:"Pozostawiliście tego, który żyje wśród was, a mówiliście o zmarłych".53 Spytali Go uczniowie Jego: "Obrzezanie jest pożyteczne czy nie?"Odrzekł im: "Gdyby było potrzebne, ojcowie płodziliby obrzezanych wich matkach, ale obrzezanie w Duchu znalazło prawdziwie pełnypożytek".54 Rzekł Jezus : „Błogosławieni ubodzy, wasze jest królestwoniebieskie".55 Rzekł Jezus: "Kto nie znienawidził swego ojca i swej matki, niebędzie moim uczniem; i kto nie znienawidził swych braci i swych sióstr,nie dźwiga swego krzyża tak, jak ja, nie będzie mnie godnym".56 Rzekł Jezus: "Kto poznał świat, znalazł trupa, a kto znalazł trupa,świat nie jest go wart".57 Rzekł Jezus: "Królestwo Ojca podobne jest do człowieka, który madobre ziarno. Nieprzyjaciel jego przyszedł nocą i wrzucił kąkol dodobrego ziarna. Człowiek nie pozwolił wyrwać kąkolu i powiedział im:<<Abyście przychodząc wyrwać kąkol, nie wyrwali z nim i pszenicy. Wdniu bowiem żniw, gdy ukaże się kąkol, zbierze się go [i] spali>>".58 Rzekł Jezus: "Błogosławiony człowiek, który cierpiał - znalazłżycie".59 Rzekł Jezus: "Przypatrzcie się temu, który żyje, dopóki żyjecie,abyście nie umarli, a nie starajcie się go widzieć nie mogąc się mu
or
ad

przypatrzeć".60 O Samarytaninie, który niósł jagnię i szedł do Judei, rzekł doswych uczniów: "Ten z jagnięciem?" Odrzekli Mu: "Aby je zabić i zjeść".Rzekł im: "Jak długo ono żyje, on nie zje go, lecz jeśli je zabije, staniesię trupem". Powiedzieli Mu: "Inaczej tego nie może zrobić". Rzekł im:"Wy sami szukajcie dla siebie miejsca spokojnego, abyście nie stali siętrupami i nie zjedzono was".61 Rzekł Jezus: "Dwaj będą spoczywać na łożu: jeden umrze, drugibędzie żył". Rzekła Salome: "Ktoś ty, człowiecze? Czyjś? Wszedłeś namoje łoże i zjadłeś z mego stołu". Rzekł jej Jezus: "Ja jestem tym, którypowstał z równego sobie: Dano mi to, co należy do mego Ojca"."Jestem twoją uczennicą". "Dlatego mówię: jeśli ktoś jest równy,wypełni się światłością, gdy się oddzieli, napełni się ciemnością".62 Rzekł Jezus: "Tajemnice moje mówię godnym moich tajemnic. Coczyni twoja prawica, niech nie wie twoja lewica".63 Rzekł Jezus: "Był człowiek zamożny, który miał wiele majętności.Powiedział: <<Będę używał moich majętności: siał, żął, sadził,napełniał swój skarbiec owocami, abym nie cierpiał niedostatku>>. Otym właśnie myślał w swym sercu. I jednej nocy zmarł. Kto ma uszy,niech słucha".64 Rzekł Jezus: "Pewien człowiek miał gości i gdy przygotowałwieczerzę, posłał swego sługę, aby sprosił gości. Ten poszedł dopierwszego i powiedział mu: <<Pan mój zaprasza ciebie>>. Odrzekł:<<Mam pieniądze u kupców, oni przyjdą do mnie wieczorem; pójdę,aby wydać im polecenia. Wymawiam się od wieczerzy>>. Poszedł dodrugiego i powiedział mu: <<Pan mój zaprosił ciebie>>. Odrzekł mu:<<Kupiłem dom i proszą mnie na jeden dzień. Nie będę miał czasu>>.Poszedł do innego i powiedział mu: <<Pan mój zaprasza ciebie>>.Odrzekł mu: <<Mój przyjaciel będzie się żenił, a ja będę wydawałucztę. Nie będę mógł przyjść. Usprawiedliwiam się od wieczerzy>>.Poszedł do innego i powiedział mu: <<Pan mój zaprasza ciebie>>.Odpowiedział mu: <<Kupiłem wieś, jestem w drodze, aby odebraćczynsz; nie będę mógł przyjść. Wymawiam się>>. Sługa przyszedł,powiedział swemu panu: <<Ci, których zaprosiłeś na ucztę, wymówilisię>>. Rzekł pan do swego sługi: <<Wyjdź na drogi i tych, którychznajdziesz, prowadź, aby wieczerzali; kupcy i handlarze nie wejdą domiejsca mego Ojca"".65 Rzekł Jezus: "Pewien szlachetny człowiek miał winnicę i wynajął jąrolnikom, aby mu ją uprawiali i aby otrzymywał swój owoc od nich.Wysłał swego sługę, aby rolnicy dali mu owoc z winnicy. Oni pochwycili jego sługę, zbili go i o mało nie zabili. Sługa wrócił i powiedział toswemu panu. Rzekł pan: <<Może nie poznałeś ich>>. Wysłał innegosługę do rolników winnicy. Zbili również tego drugiego. Wtedy panwysłał swego syna i rzekł: <<Może będą mieli respekt dla megosyna>>. Gdy rolnicy dowiedzieli się, że on jest dziedzicem winnicy,pochwycili go i zabili. Kto ma uszy, niech słucha".
or
ad

66 Rzekł Jezus: "Pokażcie mi kamień, który odrzucili budujący. To jest kamień węgielny".67 Rzekł Jezus: "Kto zna Pełnię będąc pozbawionym siebie, cierpi zbraku Pełni".68 Rzekł Jezus: "Błogosławieni jesteście, jeśli znienawidzą was iprześladują was, bo nie znajdą żadnego miejsca tam, gdzie wasprześladowano".69 Rzekł Jezus: "Błogosławieni, którzy znienawidzili siebie w swychsercach. Oni są tymi, którzy poznali Ojca w prawdzie. Błogosławienigłodni, aby nasycili żołądek tego, który pragnie".70 Rzekł Jezus: "Gdy pozwolicie powstać tamtemu, co jest w was,wtedy to, co macie, uratuje was. Jeśli nie istnieje tamto, co jest w was,wtedy to, czego nie macie w sobie, uśmierci was".71 Rzekł Jezus: "Zniszczę ten dom i nikt go nie odbuduje".72 Rzekł jakiś człowiek do Niego: "Powiedz mym braciom, bypodzielili się ze mną dobrami mego ojca". Odrzekł mu: "O człowiecze,kto mnie uczynił tym, który dzieli?" Zwrócił się do swych uczniówmówiąc im: "Czy jestem tym, który dzieli?"73 Rzekł Jezus: "Oto obfite żniwo, robotników zaś niewielu. ProściePana, aby wysłał robotników do żniwa".74 Rzekł: "Panie, wielu jest wokół studni, a w studni nie ma nikogo".75 Rzekł Jezus: "Wielu stoi przed drzwiami, ale nieliczni wejdą nagody".76 Rzekł Jezus: "Królestwo mego Ojca podobne jest do kupcaposiadającego towary, który znalazł perłę. Ów kupiec był mądry:sprzedał towary i kupił sobie za nie samą perłę. Wy sami szukajcie jegoskarbca, który nie ustaje, który trwa; miejsca, do którego mól niewpadnie ani robak go nie niszczy".77 Rzekł Jezus: "Ja jestem światłością, która jest ponad wszystkimi. Ja jestem Pełnią, Pełnia wyszła ze mnie, Pełnia doszła do mnie.Rozłupcie drzewo, ja tam jestem. Podnieście kamień, a znajdzieciemnie tam".78 Rzekł Jezus: "Dlaczego wyszliście na pole? Aby oglądać trzcinękołyszącą się na wietrze i by oglądać człowieka ubranego w miękkąszatę? Oto wasi królowie i wasi dostojnicy, ci są ubrani w miękkieszaty. A oni nie będą mogli poznać prawdy".79 Rzekła Mu kobieta z tłumu: "Błogosławione łono, które cię nosiło ipiersi, które cię karmiły". Odrzekł jej: "Błogosławieni ci, którzy usłyszelisłowa Ojca i zachowali je w prawdzie. Nadejdą bowiem takie dni, gdypowiecie: <<Błogosławione łono, które nie poczęło, i piersi, które niekarmiły>>".80 Rzekł Jezus: "Kto poznał świat, znalazł ciało. Kto zaś znalazł ciało,tego świat nie jest wart".81 Rzekł Jezus: "Kto stał się bogatym, niech rządzi, a kto ma siłę,niech zaprzecza".82 Rzekł Jezus: "Kto jest blisko mnie, blisko jest ognia, a kto jest
or
ad

daleko ode mnie, daleko jest od królestwa".83 Rzekł Jezus: "Obrazy ukazują się człowiekowi, a światłość, która jest w nich, ukryta jest w obrazie światłości Ojca. On ujawni się, a jejobraz ukryty jest w Jego światłości".84 Rzekł Jezus: "Gdy zobaczycie podobnego wam, zwykle cieszyciesię. Jeśli jednak oglądacie wasze obrazy, które powstały przed wami,które nie umierają ani nie ukazują się - to jak wiele zniesiecie?"85 Rzekł Jezus: "Choć Adam powstał z wielkiej siły i wielkiegobogactwa, jednak nie stał się godnym was, bo będąc godnym niezakosztowałby śmierci".86 Rzekł Jezus: "Lisy mają swoje nory i ptaki mają swoje gniazda,Syn Człowieczy zaś nie ma miejsca, aby skłonić głowę, odpocząć".87 Rzekł Jezus: "Nieszczęsne jest ciało, które zależy od (innego) ciałai nieszczęsna dusza, która zależy od tych dwu".88 Rzekł Jezus: "Aniołowie i prorocy przyszli do was i dadzą wam to,co wasze. A wy sami dacie im to, co jest w waszych rękach i powieciesobie, którego dnia przyjdą i wezmą to, co jest ich?"89 Rzekł Jezus: "Dlaczego myjecie zewnętrzną stronę czary i nierozumiecie, że ten, który wykonał wnętrze czary, jest także twórcąstrony zewnętrznej?"90 Rzekł Jezus: "Przyjdźcie do mnie, dobre są moje ramiona ipanowanie radosne, a znajdziecie odpocznienie dla siebie".91 Rzekli Mu: "Powiedz nam, kim jesteś, abyśmy uwierzyli w ciebie".Odrzekł im: "Badacie oblicze nieba i ziemi, a tego przed wami niepoznaliście - to jest stosowny moment, którego nie potraficie zbadać",92 Rzekł Jezus: "Szukajcie, a znajdziecie; ale tego, o co pytaliście wtych dniach, nie powiedziałem wam wtedy. Teraz chcę wampowiedzieć, a wy o to nie pytacie"93 Nie dawajcie świętości psom, aby nie rzuciły jej na gnojowisko.Nie rzucajcie pereł świniom, aby nie pozostawiły ich [...].94 Rzekł Jezus: "Kto szuka, znajdzie, a kto puka, otworzą mu".95 Rzekł Jezus: "Jeśli macie miedziaki, nie dawajcie ich na lichwę, aledajcie temu, który wam ich nie odda".96 Rzekł Jezus: "Królestwo Ojca podobne jest do kobiety, którawzięła trochę kwasu, wlała do mąki i zrobiła, z niego wiele chlebów. Ktoma uszy, niech słucha".97 Rzekł Jezus: "Królestwo Ojca podobne jest do kobiety niosącejdzban pełen mąki. Gdy szła daleką drogą, ucho dzbana oderwało się imąka sypała się za nią na drogę. Nie wiedziała ani nie poznała straty.Gdy wróciła do domu, postawiła dzban na ziemi i stwierdziła, że jestpusty".98 Rzekł Jezus: "Królestwo Ojca podobne jest do człowiekapragnącego zabić możnego pana. Wydobył miecz w swym domu i wbiłgo w ścianę, aby poznać, czy jego ręka będzie silna. Wówczas zabiłmożnego pana".99 Powiedzieli Mu uczniowie: "twoi bracia i twoja matka stoją na
or
ad

zewnątrz". Rzekł im: "Ci oto, którzy wypełniają wolę mego Ojca, sąmoimi braćmi i moją matką. To oni wejdą do królestwa mego Ojca".100 Pokazali Jezusowi [sztukę] złota, powiedzieli Mu: "Zwolennicycesarza domagają się od nas podatków. Odrzekł im: "Dajcie cesarzowi,co cesarskie, dajcie Bogu, co jest boskie, a co jest moje, dajcie mi".101 Ten, kto nie żywi nienawiści wobec swego ojca i swej matki, jak ja, nie będzie moim uczniem. I ten, kto nie kocha swego ojca i swejmatki, jak ja, nie może być uczniem moim. Matka moja bowiem, która[...] zaś moja matka prawdziwa dała mi życie.102 Rzekł Jezus: "Biada im, faryzeuszom, podobni są do psależącego w bydlęcym żłobie: ani nie je, ani bydłu jeść nie pozwala".103 Rzekł Jezus: "Błogosławiony ten człowiek, który wie, skądwejdzie złodziej, bo powstanie, zbierze swoją [...] i opasze się wbiodrach, zanim on wejdzie".104 powiedzieli Mu: "Chodź, módlmy się dzisiaj i pośćmy". Odrzekł Jezus: "Jaki grzech popełniłem lub w czym mnie pokonano? Lecz jeślioblubieniec wejdzie do komnaty małżeńskiej, wtedy niech poszczą imodlą się".105 Rzekł Jezus: "Kto pozna swego ojca i swoją matkę, tego nazwąsynem rozpusty".106 Rzekł Jezus: "Gdy macie zwyczaj czynić dwoje jednością,staniecie się synami człowieczymi i powiecie: <<Góro przesuń się>>,ona się przesunie".107 Rzekł Jezus: "Królestwo podobne jest do pasterza posiadającegosto owiec. Jedna z nich, ta która była największa, zgubiła się.Pozostawił dziewięćdziesiąt dziewięć i szukał tej jednej, aż ją znalazł.Gdy zmęczył się, powiedział do owcy: <<Wolę ciebie niż tychdziewięćdziesiąt dziewięć>>".108 Rzekł Jezus: "Kto napił się z mych ust, stanie się takim, jak ja. Jasam stanę się nim i tajemnice zostaną mu objawione".109 Rzekł Jezus: "Królestwo podobne jest do człowieka, który ma naswym polu skarb, a nie wie o nim. Po śmierci pozostawił go swemusynowi. Syn nie wiedząc [o skarbie] wziął pole, sprzedał je, a ten, który je kupił, przyszedł i orząc [znalazł] skarb. Rozpoczął dawać pieniądzena procent tym, którzy je chcieli".110 Rzekł Jezus: "Ten, kto znalazł świat stając się bogatym, niechsprzeciwi się światu".111 Rzekł Jezus: "Niebo wywróci się i ziemia w waszej obecności, ażywy z Żywego nie ujrzy śmierci ani strachu, gdyż Jezus rzekł: "Ktoznalazł samego siebie, tego świat nie jest wart".112 Rzekł Jezus: "Biada temu ciału, które zależy od duszy. Biada tejduszy, która zależy od ciała".113 Zapytali Go uczniowie Jego: "W jakim dniu nadejdzie królestwo?""Ono nie nadejdzie wtedy, gdy go wyczekują. Nie będą mówić: <<Ototutaj, albo oto tam>>, lecz królestwo Ojca rozszerza się na ziemi, aludzie go nie widzą".
or
ad

114 Rzekł im Szymon Piotr: "Niech Mariham odejdzie od nas. Kobietynie są godne życia". Rzekł Jezus: "Oto poprowadzę ją, aby uczynić jąmężczyzną, aby stała się sama duchem żywym, podobnym do was,mężczyzn. Każda kobieta, która uczyni siebie mężczyzną, wejdzie dokrólestwa niebios".
Logion Freera (od nazwiska kolekcjonera amerykańskiego) pochodzi prawdopodobniez II w.A oni usprawiedliwiali się mówiąc:„Ten wiek niegodziwości i niewiaryznajduje się pod władzą Szatana, on zaś nie pozwala,aby ci, co stali się nieczystymi dzięki duchom, przyjęli5 prawdę i moc Bożą.Objaw więc teraz swoją sprawiedliwość”- powiedzieli oni do Chrystusa.A Chrystus odpowiedział im: „Wypełniasię kres wieków władzy szatana,10 ale zbliżają się inne, straszne czasy także idla tych, za których grzechy wydałemsię na śmierć, aby się nawrócili kuprawdzie i nigdy więcej nie grzeszyli,i aby odziedziczyli znajdującą się w niebie15 duchową i nieskalaną chwałęsprawiedliwości”.
ZSTĄPIENIE JEZUSA DO OTCHŁANIWersja gr.I (XVII) 1 Mówi Józef: "Czemu dziwicie się temu, że Jezuszmartwychwstał? To nie jest cudem, ale cudem jest to, że nie powstałsam z martwych, ale że sprawił, że wielu zmarłych zmartwychwstało.Oni to objawili się wielu w Jerozolimie. I jeśli dotąd nie znacie innych, toznacie z pewnością Symeona, który wziął Jezusa w ramiona, i jego dwusynów, którzy zostali wskrzeszeni znacie ich na pewno. Pogrzebaliśmyich bowiem niedawno, a teraz groby ich można widzieć otwarte i puste,a oni są żywi i przebywają niedaleko, w Arymatei". Wysłali więc mężówi znaleźli ich groby otwarte i puste. Mówi Józef: "Udajmy się doArymatei, a znajdziemy ich".2 Wtedy powstali arcykapłani Annasz i Kajfasz, i Józef, i Nikodem, iGamaliel, i inni z nimi, i udali się do Arymatei, i znaleźli tych, o którychopowiadał Józef. Odmówili więc modlitwę i pozdrowili się nawzajem.Następnie udali się z nimi do Jerozolimy i zaprowadzili ich do synagogi,dobrze zamknęli drzwi, pośrodku położyli Stary Testament żydowski iarcykapłani powiedzieli do nich: "Chcemy, byście wyznali Boga Izraela iAdonai; w ten sposób będziecie mówili prawdę, jakzmartwychwstaliście i kto was wskrzesił z martwych". -3 Gdy to usłyszeli mężowie, którzy zmartwychwstali, uczynili natwarzy znak krzyża i rzekli do arcykapłanów: "Dajcie nam kartę iatrament, i pióro". Przyniesiono więc wszystko, a oni usiadłszy napisali,
or
ad

co następuje :II (XVIII) 1 "O Panie Jezu Chryste, zmartwychwstanie i życie świata,daj nam łaskę, abyśmy opowiedzieli twe zmartwychwstanie i twe cuda,które uczyniłeś w otchłani. Byliśmy więc w otchłani z wszystkimi tymi,którzy spali od wieków. O północy*, w ciemnościach tam panujących,ukazało się jakoby światło słońca i zajaśniało; oświeciło wszystkich iujrzeliśmy się nawzajem. I natychmiast wysunął się naprzód naszojciec Abraham wraz z patriarchami i prorokami, i przepełnieni radościąmówili do siebie: "Ten blask pochodzi od wielkiego światła". ProrokIzajasz, który tam był, powiedział: "To światło pochodzi od Ojca i odSyna, i od Ducha Świętego, o którym prorokowałem, gdy jeszczeżyłem: <<Ziemia Zabulona, ziemia Neftalego, lud, który siedział wciemności, ujrzał wielkie światło>>" .2 Wtedy wyszedł na środek jakiś asceta z pustyni. I. rzekli dońpatriarchowie: "Kim jesteś?" On odpowiedział: "Ja jestem Jan, ostatni zproroków. Ja prostowałem ścieżki Synowi Bożemu i głosiłem ludowipokutę na odpuszczenie grzechów. I przyszedł do mnie Syn Boży, iujrzawszy Go już z oddali, rzekłem do ludu: <<Oto Baranek Boży, którygładzi grzech świata". I tą oto ręką ochrzciłem go w rzece Jordan iujrzałem jakoby gołębicę i Ducha Świętego zstępującego na Niego, iusłyszałem głos Boga Ojca, który tak mówił: <<Ten jest Syn mójumiłowany, w którym mam upodobanie" . I dlatego posłał mnie do was,abym zwiastował, że przychodzi już tu jednorodzony Syn Boży, aby ktoweń .uwierzy, był zbawiony, a kto weń nie uwierzy, był potępiony. 1dlatego też mówię do was wszystkich: skoro tylko Go ujrzycie,padnijcie wszyscy na twarz, bo teraz właśnie nadszedł dla was czaspokuty za to, że kłanialiście się bałwanom tam na tym próżnymświecie, który jest na górze, i przez to zgrzeszyliście. Kiedy indziejbędzie to już niemożliwe".III (XIX) Gdy tak Jan pouczał tych, którzy byli w otchłani, usłyszał toprotoplasta, praojciec Adam, i rzekł do syna swego Seta: "Synu mój,chcę, abyś powiedział praojcom rodzaju ludzkiego i prorokom, gdzie cięwysłałem, gdy już umierałem". Rzekł Set: "Słuchajcie prorocy ipatriarchowie. Mój ojciec, protoplasta Adam, gdy niegdyś umarł, posłałmnie, abym pomodlił się do Boga koło bram raju, by anioł towarzyszyłmi do drzewa miłosierdzia - z niego miałem wziąć oleju dlanamaszczenia mego ojca, który dzięki niemu, mógłby powstać zchoroby. Tak też uczyniłem. A po modlitwie przyszedł do mnie aniołPański i rzekł do mnie: <<O co prosisz, Secie? Prosisz o olej, któryleczy choroby, albo też o drzewo, z którego wypływa ten olej, zewzględu na chorobę ojca? Teraz go jednak nie znajdziesz. Idź więc ipowiedz swemu ojcu, że gdy wypełni się pięć tysięcy pięćset lat odstworzenia świata, wtedy jednorodzony Syn Boga, który się wcieli,namaści go tym olejem, i zmartwychwstanie, i w wodzie, i w DuchuŚwiętym oczyści go i tych, którzy z niego pochodzą, i wtedy zostaną
or
ad

uleczeni z wszelkiej choroby, Dziś jednak uczynić to jest rzeczązupełnie niemożliwą>>". Gdy to usłyszeli patriarchowie i prorocy,wielce się ucieszyli.IV (XX) 1 Gdy tak wszyscy się radowali, oto przyszedł Szatan,dziedzic ciemności, i rzekł do Hadesa: "Żarłoku nienasycony! Posłuchajtych moich słów: W narodzie żydowskim jest pewien człowiek, nazywasię Jezus, a mieni się być Synem Bożym. Był On człowiekiem, i przynaszej pomocy Żydzi go ukrzyżowali. A teraz, gdy umarł, bądźprzygotowany, abyśmy mogli Go tu dobrze upilnować. Ja wiem, że Onbył człowiekiem, i słyszałem, jak On mówił: <<Smutna jest dusza mojaaż do śmierci>>. Na tym górnym świecie wyrządził mi On wiele zła,gdy żył wśród śmiertelników. Gdziekolwiek bowiem znalazł moje sługi,prześladował ich. I ilu tylko ludzi uczyniłem krzywymi, ślepymi,kulawymi, trędowatymi lub kimkolwiek tego rodzaju, On leczył ichwszystkich jednym słowem; i nawet tych, którzy byli gotowi, aby ichpogrzebać, ożywiał jednym słowem".2 Mówi Hades: "Czy zaiste jest On tak potężny, że jednym słowemmoże uczynić tak wielkie czyny? A jeśli On jest tak potężny, to czy tymu będziesz mógł stawić czoło. Jeśli bowiem tak rzeczy stoją, towydaje mi się, że nikt nie zdoła mu stawić czoła. A jeśli mówisz, żesłyszałeś jak mówił, że lęka się śmierci, to mówił to, aby sobie z ciebiezakpić i wyśmiać cię, chcąc cię porwać potężną ręką. A biada ci, biadaci na wszystkie wieki!" Rzecze Szatan: "Żarłoczny i nienasyconyHadesie, tak bardzo przeląkłeś się usłyszawszy o naszym wspólnymwrogu? Ale ja Go się nie uląkłem, ale dopomogłem Żydom, iukrzyżowali Go, i napoili Go żółcią i octem. Przygotuj się więc, abyś,gdy przyjdzie, mógł Go silnie uchwycić".3 Odpowiedział Hades: "Diable, dziedzicu ciemności, synuzatracenia! Dopiero co powiedziałeś mi, że wielu tych, których typrzygotowałeś na pogrzebanie, On jednym słowem przywrócił do życia. Jeśli więc innych uwolnił od grobu, to w jaki sposób i jaką mocą my Gotu powstrzymamy? Właśnie niedawno temu pożarłem jednegozmarłego imieniem Łazarz i po niedługim czasie ktoś z żywych jednymsłowem wydarł mi go gwałtem z moich wnętrzności. Sądzę, że był toten, o którym mówisz. Jeśli my Go więc przyjmiemy, boję się, żebędziemy musieli się o wszystkich lękać. Czuję bowiem, że wszyscy,których pożarłem od wieków, burzą się teraz i czuję ból wewnętrznościach. I wydaje mi się, że owe przywołanie ode mnie Łazarzabyło niedobrym znakiem, bowiem nie jak umarły, ale jak orzeł wyleciałode mnie: tak gwałtownie wydarła go ode mnie ziemia. Dlategozaklinam cię na naszą wzajemną życzliwość, abyś Go tu do mnie niesprowadzał. Sądzę bowiem, że tu przyjdzie, aby wskrzesić wszystkichzmarłych. I, na ciemności, które są w nas, mówię ci jeszcze i to: jeśli Gotu przyprowadzisz, nikt spośród umarłych tu nie pozostanie".V (XXI) 1 Gdy tak pomiędzy sobą rozmawiali Szatan i Hades, oto
or
ad

odezwał się potężny głos, jakoby grzmot, który wołał: "Podnieściebramy wasze, o władcy, i podnieście się bramy wieczne, i wejdzie Królchwały". Gdy to usłyszał Hades, rzekł do Szatana: "Wyjdź, jeśli jesteś wstanie, i staw Mu czoło!" Wyszedł więc Szatan na zewnątrz. Znowumówi Hades do swych szatanów: "Zawrzyjcie dobrze i mocno bramybrązowe i żelazne zawory, a mnie przynieście klucze; obchodźciewszędzie, a bądźcie czujni - jeśli bowiem On tu wejdzie, narobi nam tubiedy".2 Gdy to usłyszeli praojcowie, wszyscy poczęli go lżyć tymi słowami:"Żarłoku nienasycony, otwórz, aby wszedł Król chwały!" Mówi prorokDawid: "Czy nie wiesz, ślepcu, że gdy jeszcze żyłem na świecie,prorokując wypowiedziałem te słowa: <<Podnieście bramy wasze, owładcy?>>" Rzekł Izajasz: "Ja przewidując to, napisałem pod wpływemDucha Świętego: <<Powstaną z martwych umarli i obudzą się ci,którzy są w grobowcach, i rozradują się ci, którzy są na ziemi>> i<<Gdzie jest, o śmierci, twój oścień, gdzie jest, o otchłani, twojezwycięstwo?>>".3 Odezwał się znowu głos mówiący: "Podnieście bramy". Gdy Hadesusłyszał po raz drugi głos, odpowiedział, i jakby dotąd nie rozumiał,mówi: "Któż jest ten Król chwały?" Rzekli aniołowie Pana: "Pan silny ipotężny, Pan potężny w bitwie". I natychmiast, na te słowa, pokruszyłysię bramy z brązu i zostały zmiażdżone żelazne zawory, a wszyscyzwiązani zostali uwolnieni z więzów, a my razem z nimi. I wszedł Królchwały w ludzkiej postaci, a ciemności otchłani całkowicie zajaśniałyblaskiem.VI (XXII) 1 I natychmiast zawołał Hades: "Zostaliśmy zwyciężeni,biada nam! Ale kimże jesteś ty, który masz taką potęgę i moc? I kimże jesteś ty, który tu zszedłeś nie mając grzechu; ty, który wydajesz siębyć mały, a możesz tak wiele; pokorny a najwyższy; niewolnik i pan;żołnierz i król; ty, który masz moc nad żywymi i umarłymi? Zostałeśprzybity do krzyża i złożony do grobu, a dziś stałeś się wyzwolicielem izniszczyłeś całą naszą moc. Ty jesteś więc owym Jezusem, o którymnam mówił Szatan, pierwszy spośród satrapów, że przez krzyż i śmierćstaniesz się dziedzicem całego świata?"2 Wtedy Król chwały chwyciwszy za czub głowy Szatana, pierwszegospośród satrapów, oddał go aniołom mówiąc: "Zakujcie mu w żelazaręce, nogi i szyję, i jego usta". Następnie oddał go Hadesowi, mówiąc:"Wet go i trzymaj dobrze, aż do mego powtórnego przyjścia".VII (XXIII) A Hades wziąwszy Szatana, rzekł do niego: "Belzebubie,dziedzicu ognia i kaźni, wrogu świętych, co cię zmusiło, abyśukrzyżował Króla chwały, aby tu przyszedł i złupił nas? Obróć się wokółi patrz: żaden umarły we mnie nie pozostał, ale wszystkich, którychzyskałeś dzięki drzewu wiedzy, utraciłeś przez drzewo krzyża, a całatwoja radość przemieniła się w żałość. Chciałeś zabić Króla chwały, asam siebie zabiłeś. Skoro cię tu otrzymałem, aby cię trzymaćbezpiecznie, sam doświadczysz, jakiego zła dokonam na tobie. O,
or
ad

arcydiable, zasado śmierci, korzeniu grzechu, kresie wszelkiego zła!Cóż złego znalazłeś w Jezusie, aby knuć Jego zgubę? Jakżesz ośmieliłeśsię uczynić takie zło? Jakżeż chciałeś wprowadzić w te ciemnościtakiego człowieka, przez którego utraciłeś wszystkich, którzy umarli odwieków?"VIII (XXIV) 1 Gdy Hades tak przemawiał do Szatana, oto Król chwaływyciągnął swą prawicę, ujął nią i obudził praojca Adama, a następniezwróciwszy się do pozostałych, powiedział: "Nuże, naprzód za mnąwszyscy, którzy pomarliście ze względu na drzewo, którego on dotknął:oto ja was wszystkich podnoszę znowu, przez drzewo krzyża". Z tymisłowami wypchnął wszystkich na zewnątrz, a praojciec Adam ukazał sięprzepełniony radością i rzekł: "Dzięki składam Twojej wielkoduszności,o Panie, ponieważ wyprowadziłeś mnie z najgłębszej otchłani". Taksamo mówili prorocy i święci: "Dziękujemy Ci, Chryste, Zbawicieluświata, ponieważ wyprowadziłeś życie nasze od zguby".2 Gdy to powiedzieli, Zbawiciel pobłogosławił Adama; kreśląc naczole znak krzyża; to samo uczynił patriarchom, prorokom,męczennikom i praojcom, i wziąwszy ich wyszedł z otchłani. A gdy Onszedł, święci ojcowie, którzy mu towarzyszyli, śpiewali te słowa psalmu:"Błogosławiony, który idzie w imię Pańskie. Alleluja. Jemu niech będziechwała od wszystkich świętych".IX (XXV) Wszedł do raju trzymając praojca Adama za rękę i oddał go iwszystkich sprawiedliwych archaniołowi Michałowi. A gdy wchodzili wbramę raju, wyszli im na spotkanie dwaj starcy, do których tak rzekliświęci ojcowie: "Kimże jesteście wy, którzy nie ujrzeliście śmierci i nieprzebywaliście w otchłani, ale z ciałem i duszą mieszkacie w raju?" Jeden z nich rzekł w odpowiedzi: "Ja jestem Henoch, który żył wprzyjaźni z Bogiem, i który mnie przyniósł do siebie, a oto ten, to jestEliasz Thesbita. Mamy żyć aż do wypełnienia się wieków, a wtedyzostaniemy posłani od Boga, aby sprzeciwić się antychrystowi, i abyzostać przez niego zabici, i aby po trzech dniach powstać, i aby byćporwani w chmurach na spotkanie Pana".X (XXVI) Gdy oni to mówili, oto nadszedł jeszcze ktoś inny: człowiekpokorny, który na swym ramieniu dźwigał krzyż. Rzekli do niego święciojcowie: "Kimże jesteś ty, który wyglądasz na łotra, i co to za krzyż,który niesiesz na ramionach?" On odpowiedział: "Ja, jak topowiedzieliście, byłem na świecie łotrem i złodziejem. I za to chwycilimnie Żydzi, i wydali na śmierć krzyżową wraz z Panem naszym · Jezusem Chrystusem. Wtedy, gdy On wisiał na krzyżu, widząc znaki,które się działy, uwierzyłem weń i zawołałem do Niego tymi słowy:<<Panie, gdy będziesz królował, nie zapomnij o mnie>>. Inatychmiast odpowiedział mi: <<Zaprawdę, zaprawdę powiadam ci, żebędziesz ze mną w raju>>. Niosąc więc swój krzyż przyszedłem do rajui spotkałem archanioła Michała, i rzekłem doń: <<Pan nasz JezusChrystus, który został ukrzyżowany posłał mnie tu: zaprowadź mniewięc teraz do bramy Edenu>>. Gdy ognisty miecz ujrzał znak krzyża,
or
ad

otworzył mi i wszedłem. Wtedy rzekł do mnie archanioł: <<Poczekajchwilę, ponieważ idzie tu także praojciec rodzaju ludzkiego, Adam,wraz ze sprawiedliwymi, aby i oni weszli razem do wnętrza>>. I ototeraz widząc, że przybywacie, wyszedłem na wasze spotkanie". Gdy tousłyszeli wszyscy święci, zawołali wielkim głosem: "Wielki jest Pan naszi wielka jest Jego moc!"XI (XXVII) To wszystko widzieliśmy i usłyszeliśmy my, dwaj braciabliźniacy, i zostaliśmy posłani przez Michała archanioła z poleceniem,aby głosić zmartwychwstanie Pana, ale najpierw, aby udać się do Jordanu i zostać ochrzczonymi. Poszliśmy tam i zostaliśmy ochrzczeniwraz z innymi, którzy zmartwychwstali spośród umarłych. Następnieudaliśmy się do Jerozolimy, aby wypełnić paschę zmartwychwstania. Ateraz odchodzimy nie mogąc tu przebywać. Więc miłość Boga Ojca,łaska Pana naszego Jezusa Chrystusa i jedność Ducha Świętego niechbędą z wami wszystkimi": Gdy to napisali i zapieczętowali księgi,połowę dali arcykapłanom, a połowę Józefowi i Nikodemowi. Inatychmiast stali się niewidzialnymi. Na chwałę naszego JezusaChrystusa. Amen.ZSTĄPIENIE DO OTCHŁANIWersja łac. BI (XVII) 1 Wówczas rabbi Addas i rabbi Finees, i rabbi Egias, trzejmężowie, którzy przybyli z Galilei świadcząc, że widzieli Jezusawziętego do nieba, powstali pośrodku licznie zgromadzonej starszyznyżydowskiej i powiedzieli wobec kapłanów i lewitów, którzy zeszli się nanaradę: "Mężowie, gdyśmy zdążali z Galilei w kierunku Jordanu,wyszedł nam naprzeciw wielki tłum znamienitych mężów, którzy dawnobyli pomarli. A widzieliśmy, że Karinus i Leucius są razem z nimi: i gdysię zbliżyli i ucałowaliśmy się nawzajem, ponieważ byli to nasi drodzyprzyjaciele, zapytaliśmy ich: <<Powiedzcie nam, przyjaciele i bracia,cóż to jest za dusza i ciało? I kim są ci, z którymi zdążacie? I jakoż terazpozostajecie w ciele wy; coście już dawno pomarli?>>2 A oni nam odrzekli: <<Wyszliśmy wraz z Chrystusem z piekieł i Onnas wzbudził z martwych. I teraz widzicie, że wyłamane zostały bramyŚmierci i ciemności i dusze świętych stamtąd zostały wyprowadzone iwstąpiły do nieba wraz z Chrystusem Panem. Bowiem i nam samympan polecił, abyśmy w wyznaczonym czasie obchodzili brzegi Jordanu igóry, nie wszystkim jednakże się ukazując i nie ze wszystkimirozmawiając, jak tylko z tymi, z którymi On nam pozwoli. I teraz anirozmawiać, ani ukazywać się wam nie moglibyśmy, gdyby nam DuchŚwięty nie zezwolił>>".3 Słysząc to cały ów tłum, który zebrał się na naradę, strachemzdjęty, nie mogąc się nadziwić zastanawiał się, czy to rzeczywiście sięstało, co opowiadają ci Galilejczycy. Wówczas Kajfasz i Annasz
or
ad

powiedzieli do zgromadzonych: "Winno we wszystkim się sprawdzić to,co oni powiadają, i od razu i później, jeśli okaże się prawdą, że Karinus iLeucius żywi przebywają w ciele i jeśli my będziemy mogli ich oglądaćna własne oczy, to prawdą jest wszystko, o czym oni świadczą: oni nasteż o wszystkim upewnią, gdy tak zastaniemy. Jeśli zaś tak nie będzie,wiedzcie, że wszystko, jest kłamstwem".4 Wtedy też zaraz powziąwszy plan postanowili wybraćodpowiednich mężów bojących się Boga, którzy wiedzieli, kiedy onipomarli i gdzie zostali pogrzebani, aby dokładnie zbadali i sprawdzili,czy jest tak, jak usłyszeli. Podążyli zatem ci mężowie w liczbiepiętnastu, którzy obecni byli przy ich zejściu z tego świata, i stanęlitam, gdzie oni zostali pogrzebani i obejrzeli ich groby. I przechodzącznaleźli ich groby otwarte i bardzo wiele innych i nie znaleźli ani śladukości, ani odrobiny prochu. A wracając z pośpiechem opowiedzieli, cozobaczyli.5 Wtedy zapanowało wielkie przygnębienie na zgromadzeniu i mówilido siebie: "Cóż uczynimy?" Annasz i Kajfasz powiedzieli: "Chodźmytam, gdzie dowiedzieliśmy się, że przebywają, i wyślijmy do nich kilkuznakomitych mężów, by przedstawili im nasze usilne prośby: być możezechcą przyjść do nas". Wtedy wysłali do nich Nikodema i Józefa, itrzech owych starszych z Galilei, którzy ich widzieli, prosząc, byzechcieli przyjść do nich. Obeszli oni wokół całą okolicę Jordanu iłańcucha górskiego, a nie znalazłszy ich kierowali się w drogępowrotną.6 I oto nagle pokazał im się wielki tłum ludzi schodzących z góryAmalech, około dwunastu tysięcy mężów, którzy wraz z Panempowstali z martwych. A oni rozpoznając wśród nich bardzo wielu, niemogli nic do nich powiedzieć ze strachu i przez to anielskie widzenie, istanęli z dala patrząc i słuchając, jak oni szli śpiewając i głosząc:"Powstał Pan z martwych tak, jak powiedział, cieszmy się i radujmywszyscy, ponieważ On króluje na wieki". Wtedy pełni podziwu ci, co byliposłani, padli ze strachu na ziemię i otrzymali odpowiedź od nich, byKarinusa i Leuciusa szukali w ich domach.7 A oni powstawszy podążyli do ich domów i zastali ich na modlitwie.I wszedłszy do nich padli twarzą na ziemię wymawiając słowapozdrowienia, a podniósłszy się rzekli: "Przyjaciele Boga, całezgromadzenie żydowskie posłało nas do was słysząc, że powstaliście zmartwych, prosząc i zaklinając was, byście przyszli do nich, byśmypoznali wszyscy wielkie dzieła Boże, które dokonały się ze względu nanas w tych czasach". Oni zaś natychmiast za Bożym pozwoleniempowstawszy przyszli wraz z nimi i weszli do ich synagogi. Wtedyzgromadzeni Żydzi wraz z kapłanami położyli na ich rękach księgiPrawa i zaprzysięgli ich przez Boga Heloi i Boga Adonai i przez Prawo iprzez proroków mówiąc: "Powiedzcie nam, jakim sposobempowstaliście z martwych, i co to są za cuda, które stały się w naszychczasach, o jakich nigdy nie słyszeliśmy, by miały miejsce: ponieważ już
or
ad

ze strachu osłupiały wszystkie nasze kości i uschły, i ziemia trzęsie siępod nogami naszymi; powzięliśmy bowiem zamiar wylania krwi święteji sprawiedliwej".8 Wtedy Karinus i Leucius dali znak ręką, by im podano papier iatrament. To zaś uczynili dlatego, że Duch Święty nie pozwolił immówić z tamtymi. A oni dali im papier, rozłączyli ich umieszczając woddzielnych celach. Oni zaś czyniąc palcami znak krzyżaChrystusowego zaczęli pisać na papierze: i gdy skończyli, jakby jednymi ustami z oddzielnych pomieszczeń zawołali: "Amen".Powstając zaś Karinus oddał swoje pismo Annaszowi, a LeuciusKajfaszowi i wzajem się pozdrowiwszy wyszli i powrócili do swoichgrobów.9 Wówczas Annasz i Kajfasz rozwinąwszy pismo zaczęli oddzielnie pocichu czytać. Lecz cały lud oburzając się na to zawołał: "Głośno nam tepisma przeczytajcie, a gdy będą przeczytane, my je zachowamy, byprzypadkiem te słowa Bożej prawdy nie były obrócone w fałsz przezwystępnych i przewrotnych ludzi, którzy tę prawdę mogą przyćmić".Annasz zatem i Kajfasz strachem zdjęci oddali pisma rabbiemuAddasowi i rabbiemu Fineesowi i rabbiemu Egiasowi, którzy przybyli zGalilei i donieśli, że Jezus został wzięty do nieba: im to powierzyło całezgromadzenie żydowskie odczytanie tego pisma. I odczytali pismozawierające te słowa :11 (XVIII) 1 "Ja Karinus. Panie Jezu Chryste, Synu Boga żywego,pozwól mi opowiedzieć cuda twoje, które zdziałałeś w otchłani. Gdyzatem przebywaliśmy w ciemnościach i cieniu śmierci zatrzymani wotchłani, nagle zajaśniała nam światłość wielka i zadrżała otchłań ibramy śmierci. I dał się słyszeć głos Syna Ojca najwyższego, jakobygłos wielkiego gromu i donośnie wołając tak zabrzmiał: <<podnieście,książęta, bramy wasze, podnieście bramy wieczyste. Król chwały, JezusChrystus przybędzie tu, bo chce wnijść w te progi.2 Wtedy zjawił się władca śmierci, Szatan, uciekając z przerażenia, irzekł do sług swoich i do Piekła: <<Słudzy moi i całe Piekło,przybiegnijcie, zamknijcie swoje bramy, żelazne wrzeciądze zawrzyjcie,i walczcie dzielnie, i stawiajcie czoła, byśmy, mając tu władzę, niezostali pochwyceni w więzy>>. Wtedy jego bezbożni słudzy przerazilisię i zaczęli starannie zamykać bramy śmierci, zasuwy i wrzeciądzeżelazne pomału zawierać, całą swą zbroję trzymać w wyciągniętychrękach i zawodzili głosem strasznym i wstrętnym.III (XIX) 1 Wtedy Szatan powiedział do Piekła: <<Przygotuj się doprzyjęcia tego, kogo ci przyprowadzę>>. A na to Piekło rzekło doSzatana: <<Głos ten mógł być tylko głosem Syna Ojca najwyższego,ponieważ ziemia i wszystkie zakątki Piekła zadrżały: dlatego też sądzę,że ja i wszystkie me więzienia stoją już otworem. Lecz zaklinam cięSzatanie, księciu wszelkiego zła, na twoje i moje moce, nieprzyprowadzaj Go do mnie, byśmy sami nie zostali schwytani w więzy,gdy Jego chcemy pochwycić. Bowiem jeśli tylko na Jego głos tak bardzo
or
ad

straciłem na mej mocy, to, co sądzisz, uczyni On, gdy sam tuprzybędzie?.2 A wódz śmierci, Szatan, tak odpowiedział: "Po co krzyczysz? Niebój się stary, najprzewrotniejszy przyjacielu, bo ja podburzyłem ludżydowski przeciw Niemu, kazałem Go bić po twarzy, i przez Jego uczniauknułem zdradę przeciw Niemu. A jest to człowiek bojący się śmierci,bo powiedział w strachu: `Smutna jest dusza moja aż do śmierci: iprzywiodłem Go do niej, bo właśnie wisi uniesiony na krzyżu>>.3 Wtedy Piekło rzecze do niego: <<Jeśli to jest ten, co sprawił, że Łazarz już cztery dni po śmierci na samo Jego słowo jak orzeł z megołona wyfrunął, nie jest On człowiekiem o ludzkiej naturze, lecz Bogiemw majestacie swoim. Proszę cię, nie przyprowadzaj Go do mnie>>,Szatan mu odpowiedział: "Przygotuj się jednak, byś się nie zląkł: wisi już bowiem na krzyżu i nie mogę uczynić inaczej>>. Wtedy Piekłorzecze do Szatana: <<Jeśli więc inaczej nie możesz już uczynić, zatemzbliża się twoja zguba. Ja będę odtrącone i bez czci: ty jednak rzuconyna męki będziesz pod moją władzą".IV (XX) 1 Słyszeli zaś święci Pańscy spór Szatana i Piekła. Sami jednak nawzajem się nie rozpoznając w pełni, zaczynali się jużpoznawać. Lecz święty nasz ojciec Adam tak odpowiedział Szatanowina wszystko: <<Władco śmierci, czemu się niepokoisz i trwożysz? Otoprzybędzie Pan, który obali wszystkie twe kłamstwa, a ty będzieszprzez Niego schwytany i związany na zawsze>>.2 Wtedy wszyscy święci słysząc. głos ojca naszego Adama, jakgodnie odpowiedział na wszystko Szatanowi, utwierdzili się w radości, ibiegnąc wszyscy do ojca Adama tam się zgromadzili. Wtedy ojciec naszAdam pilnie się przypatrując temu całemu tłumowi dziwił się, żewszyscy z niego zrodzili się na wieki. I ściskając wszystkich wokółstojących i wylewając łzy gorzkie rzekł do syna swego Seta:<<Opowiedz synu Secie, świętym patriarchom i prorokom, co cipowiedział strażnik raju, gdy wysłałem cię, byś mi przyniósł olejmiłosierdzia dla namaszczenia ciała mego, gdy byłem chory>>.3 Wówczas on odpowiedział: <<Ja, gdy mnie wysłałeś przed bramyraju, prosiłem i zaklinałem Pana ze łzami, i wołałem strażnika raju, bydał mi tego oleju. Wówczas wyszedłszy archanioł Michał rzekł mi:`Secie, po cóż płaczesz? Wiesz, że ojciec twój, Adam, nie otrzyma tegooleju miłosierdzia teraz, lecz po wielu wiekach. Zstąpi bowiemumiłowany Syn Boży na ziemię z nieba i. będzie ochrzczony przez Janaw rzece Jordan: a wówczas otrzyma ojciec twój, Adam, ten olejmiłosierdzia i wszyscy w Chrystusa wierzący: a królestwo tych; co weńuwierzą, trwać będzie na wieki>>.V (XXI) 1 Wówczas słysząc to wszyscy święci powtórnie rozradowalisię bardzo. A jeden ze stojących wokoło, imieniem Izajasz, zawołałgłośno: <<Ojcze Adamie i wy wszyscy wokół stojący posłuchajcie słówmoich: Gdy żyłem na ziemi i byłem pouczany przez Ducha Świętego,prorokowałem o tym Świetle, że lud, co siedział w ciemnościach,
or
ad

zobaczy Światłość wielką, a zamieszkującym w krainie cieni wzeszłaŚwiatłość>>. Na jego głos ojciec Adam i wszyscy obróciwszy sięzapytali: <<Kim jesteś? Bo prawdą jest o, co mówisz>>. A on dodającrzekł: <<Mam na imię Izajasz>>.2 Wtedy ukazał się obok niego ktoś inny, jakoby pustelnik. I zapytaligo: <<Kim ty jesteś, że taki strój masz na sobie?>> A on odpowiedziałz mocą: <<Jam jest Jan Chrzciciel, głos i prorok Najwyższego. Jaszedłem przed obliczem tegoż Pana, by pustkowia i pagórki czynićdrogami prostymi. Ja baranka Pańskiego i Syna Bożego palcemwskazałem i wywyższyłem w Jerozolimie. Ja chrzciłem Go w rzece Jordan. Ja usłyszałem głos Ojca z nieba, który zabrzmiał nad Nim iogłosił: Ten jest Syn mój umiłowany, w którym sobie upodobałem. Ja odNiego otrzymałem odpowiedź, że zstąpi do piekieł>>.Wówczas ojciec Adam słysząc to zawołał głosem wielkim:<<Alleluja>> co się tłumaczy: <<Pan przychodzi do wszystkiego, co jest>>.VI (XXII) 1 Następnie inny tam stojący, mający jakoby cesarskąoznakę władzy, imieniem Dawid, tak zawołał: <<Gdy żyłem na ziemi,opowiadałem ludowi o miłosierdziu Bożym i Jego nawiedzeniu,oznajmiając przyszłą radość i mówiąc wszystkim wiekom: "Niech sławiPana miłosierdzie Jego i cuda Jego, które zdziałał wobec synówludzkich, ponieważ na proch starł bramy spiżowe i wrzeciądze żelaznepołamał">>. Wtedy święci patriarchowie i prorocy zaczęli sięnawzajem rozpoznawać i opowiadać sobie o swoich proroctwach.Wtedy święty Jeremiasz rozważając swe proroctwa mówił patriarchom iprorokom, że gdy był na ziemi, prorokował o Synu Bożym, że przyszedłna ziemię i przebywał wśród ludzi.2 Wtedy wszyscy święci radując się w światłości Pana i przedobliczem ojca Adama i ze słów wszystkich patriarchów i prorokówzawołali: <<Alleluja, błogosławiony, który przychodzi w imięPańskie>>, tak, że słysząc ich wołanie Szatan przeraził się i starał sięzbiec. Ale nie mógł, ponieważ Piekło i jego słudzy trzymali gozwiązanego w podziemiu i zewsząd otoczonego strażą; i mówili doniego: <<Czemu się wzdragasz? My żadną miarą nie pozwolimy ci stądwyjść. Lecz znieś to, jak na to zasłużyłeś, od tego, którego co dzieńzwalczałeś, a jeśli nie chcesz, to wiedz, że przezeń związany będzieszpod moją strażą>>.VII (XXVI) 1 I powtórnie rozległ się głos Syna Ojca najwyższego, jakoby głos gromu mówiący: <<Podnieście, książęta, wasze bramy, ipodnieście się bramy wiekuiste, i wejdzie Król chwały". Wtedy Szatan iPiekło zawołały: <<Któż jest tym Królem chwały?>> I dano imodpowiedź głosem Pańskim: <<Pan możny i potężny, Pan potężny wboju>>.2 Gdy przebrzmiał ten głos, zjawił się człowiek o wyglądzie zbójcyniosący krzyż na ramieniu i zawołał z zewnątrz: <<Otwórzcie mi, bymmógł wejść>>. Uchylając drzwi Szatan wpuścił go do wewnątrz i znowu
or
ad

zatrzasnął za nim wrota. A wszystkim świętym ukazał się jako postaćbardzo przejrzysta i powiedzieli do niego zaraz: <<Wyglądasz nazbójcę: powiedz nam, co niesiesz na plecach?>> A on odpowiedziałpokornie: <<Rzeczywiście, byłem wielkim zbójcą i powiesili mnie Żydzina krzyżu wraz z Panem moim, Jezusem Chrystusem, Synem Ojcanajwyższego. Ja wreszcie tutaj przybyłem posłany, a On zaraz przyjdziepo mnie>>.3 Wtedy święty Dawid zapłonąwszy gniewem przeciw Szatanowizawołał głośno: <<Otwieraj, najobrzydliwszy wyrzutku, twe bramy, bywszedł Król chwały!>> Podobnie i wszyscy święci Pańscy powstaliprzeciw Szatanowi i chcieli go schwytać i rozedrzeć. I powtórniezawołano do środka: <<Podnieście, książęta, bramy wasze, ipodnieście się, bramy wiekuiste, i wejdzie Król chwały!>> Zapytalipowtórnie Piekło i Szatan na ów głos wyraźny: <<Kim jest ten Królchwały?>> I odpowiedział im ów głos przedziwny: <<Władcazastępów, On sam jest Królem chwały>>.VIII (XXIV) I oto nagle Piekło zadrżało, i bramy śmierci i zasuwy sięrozwarły, a żelazne wrzeciądze został złamane i spadły na ziemię, iwszystko stanęło otworem. A Szatan pozostał w środku, i stałprzerażony i zawstydzony, z nogami związanymi łańcuchem. I oto Pan Jezus Chrystus przychodząc w jasności niebiańskiego światła, łagodny,wielki i pokorny, niosąc w ręku swym łańcuch związał nim szyjęSzatanowi, i znowu wiążąc mu nim z tyłu ręce rzucił go na wznak wpodziemiu, i swoją świętą stopę postawił mu na gardle ze słowami:<<Przez wszystkie wieki wiele złego uczyniłeś, żadną miarą niespocząłeś: dzisiaj wydaję cię na ogień wieczny>>. I przywoławszyzaraz Piekło rozkazał mu: <<Zabierz tego najgorszego niegodziwca istrzeż go aż do dnia, do którego ci nakażę>>. A Piekło zabrawszy gospod stóp Pańskich pogrążyło się z nim w głębokiej przepaści.IX (XXV) 1 Wtedy Pan Jezus Chrystus, Zbawiciel wszystkich, łagodny iłaskawy, pozdrawiając Adama mówi do niego dobrotliwie: <<pokój ci,Adamie, i synom twoim przez nieskończone wieki wieków, amen".Wówczas ojciec Adam przypadłszy do stóp Pańskich, a następniewyprostowany całując Jego ręce i obficie łzy lejąc, mówił: <<Otodłonie, które mnie ukształtowały>> - dawał świadectwo wszystkim; imówił do Pana: <<przybyłeś Królu chwały, wyzwalając ludzi igromadząc ich w Twoim wiecznym królestwie>>. Wtedy też matkanasza Ewa podobnie przypadłszy. do stóp Pana, a następniewyprostowana całując Jego ręce i obficie łzy wylewając rzekła: <<Otodłonie, które mnie ukształtowały" - i dała świadectwo wszystkim.2 Wtedy wszyscy święci oddając Mu cześć zawołali:<<Błogosławiony, który przychodzi w imię Pańskie, Pan Bóg zajaśniałnad nami. Amen przez wszystkie wieki. Alleluja na wieki wieków:chwała, cześć, moc i sława, ponieważ nawiedzając nas przybyłeś zwysokości>>. I śpiewali ustawicznie <<Alleluja>>, i ciesząc się zobjawienia tej chwały gromadzili się wokół rąk Pana. Wówczas
or
ad

Zbawiciel, dowiadując się o wszystkich, skarcił Piekło, częśćprzebywających tam strącił do przepaści, a część zabrał ze sobą donieba.X (XXVI) Wtedy wszyscy święci Boży prosili Pana, aby znakzwycięstwa świętego krzyża pozostawił w podziemiu, by przewrotni jego słudzy nie usiłowali zatrzymać za winy tego, kogo uwolnił Pan. Istało się tak, i postawił Pan krzyż swój w środku podziemi, i jest onznakiem zwycięstwa, i pozostanie na zawsze.Następnie wyszliśmy wszyscy wraz z Panem, pozostawiając Szatanai Piekło w podziemiu. A nam i wielu innym nakazano, byśmy, gdypowstaniemy w ciele, dawali świadectwo na tym świeciezmartwychwstania Pana naszego Jezusa Chrystusa i tego, co działo sięw podziemiu. To jest, bracia najmilsi, co widzieliśmy i o czymświadczymy zaprzysiężeni przez was, wobec świadectwa tego, któryumarł za nas i z martwych powstał, ponieważ jak napisane jest, tak teżwszystko się stało".XI (XXVII) A skoro skończono czytanie, słysząc to wszyscy upadli natwarz i gorzkie łzy lejąc i bijąc się mocno w piersi wołali: "Biada nam,po cóż nam nieszczęśliwym ta się zdarzyło?" Ucieka Piłat, uciekająAnnasz i Kajfasz, ucieka i lud żydowski z płaczem i woła: "Biada namnieszczęsnym, rozlaliśmy na ziemi krew świętą!" Tedy przez trzy dni i trzy noce nie brali do ust chleba ani wody; aninikt z nich nie wrócił do synagogi. A na trzeci dzień, gdy powtórniezebrało się zgromadzenie, przeczytano pismo Leuciusa: a nie było wnim ani mniej, ani więcej, jak tylko to, co zawierało pismo Karinusa.Wtedy przeraziło się zgromadzenie żydowskie i uczynili płacz przezczterdzieści dni i czterdzieści nocy, wyczekując zagłady i zemsty Boga.Ale miłosiernie litując się nad nimi z wysokości nie zgubił ich zarazdając im długi czas do pokuty. Wszakże nie okazali się godni, by sięnawrócić do Pana. To są bracia najmilsi, świadectwa Karinusa i Leuciusa o Chrystusie,Synu Bożym, i świętych dziełach Jego w podziemiu: Jemu oddawajmychwałę i cześć przez wszystkie wieki wieków. Amen.ZSTĄPIENIE DO OTCHŁANI Wersja łac. A (zakończenie)XI "To są boskie i święte tajemnice, które widzieliśmy i słyszeliśmy, ja Karinus i Leucius. Nie pozwolono nam jednak opowiadać innychtajemnic Bożych, bo ostrzegając powiedział nam Michał archanioł:<<Idźcie z waszymi braćmi do Jerozolimy, i tam spędzicie czas namodlitwie wołając i sławiąc zmartwychwstanie Pana Jezusa Chrystusa,który zmartwychwstając powołał z sobą i was, martwych, do życia. Zżadnymi jednak ludźmi nie będziecie rozmawiali i będziecie siedzieli jakniemi, aż nadejdzie godzina, gdy sam Pan pozwoli objawić wamtajemnice swojej boskości>>. Nam zaś nakazał Michał archanioł iść za
or
ad

Jordan, na miejsce bogate i żyzne, gdzie znajduje się wielu, którzy znami zmartwychwstali na świadectwo zmartwychwstania Pańskiego. Tylko jednak na trzy dni otrzymaliśmy pozwolenie powstać z martwych,aby obchodzić uroczyście Paschę Pańską z żyjącymi rodzicami naszymina świadectwo zmartwychwstania Chrystusa Pana. I zostaliśmyochrzczeni w świętej rzece Jordan, i każdy przyjął białe szaty. A potrzech dniach, po uroczystym obchodzie Paschy Pańskiej, zostaliporwani na chmurach wszyscy, którzy z nami razem zmartwychwstali iktórzy udali się za Jordan, i nikt już ich więcej nie widział. Namnatomiast zostało powiedziane, abyśmy trwali w Arymatei namodlitwach. To są właśnie rzeczy, które Pan kazał nam przekazać. Oddajcie Mucześć, wyznajcie Go i czyńcie pokutę, aby się zmiłował nad wami. Pokójwam od samego Pana Jezusa Chrystusa, Zbawcy nas wszystkich.Amen".I powstali, gdy wypełnili wszystko, a pisali każdy w osobnym tomie.Karinus złożył do rąk Ananiasza, Kajfasza i Gamaliela to, co napisał;podobnie Leucius to, co napisał, złożył w ręce Nikodema i Józefa. Inatychmiast przemienili się, zajaśnieli wielkim światłem, i więcej ich jużnie widziano. Stwierdzono natomiast, że ich pisma były jednakowe: aninawet o jedną literę mniej, ani więcej. Gdy wszystkie te nadzwyczajneopowiadania Karinusa i Leuciusa usłyszało całe zgromadzenie Żydów,zdumiewali się i mówili jedni do drugich: "Zaiste, to wszystko zostałouczynione przez Pana. Błogosławiony Pan na wieki wieków, Amen". Iwszyscy wyszli wielce zatroskani, pełni strachu i lęku, bijąc się w piersi,i każdy odszedł do siebie.O tym wszystkim, co mówili Żydzi na swym zgromadzeniu, donieślinatychmiast namiestnikowi Józef i Nikodem. A sam Piłat spisałwszystko, co Żydzi uczynili i powiedzieli o Jezusie, i złożył to wszystkow publicznych aktach swego pretorium.XII Potem wyszedł Piłat do świątyni Żydów i zgromadził wszystkichnajpierwszych spośród kapłanów, nauczycieli, uczonych, nauczycieliPrawa, i wszedł wraz z nimi do przybytku świątyni i nakazał, abyzamknięto wszystkie drzwi i rzekł do nich: "Dowiedziałem się, że w tejświątyni macie jakąś wielką Biblię*, i dlatego proszę was, aby mi jąpokazano". I gdy czterech służących wniosło mu tę wielką Biblię - abyła ona ozdobiona w złoto i kosztowne kamienie - rzekł Piłat dowszystkich: "Zaprzysięgam was na Boga ojców waszych, który nakazałzbudować tę świątynię na miejscu Jego przybytku, abyście nieprzemilczeli przede mną prawdy. Wy dobrze znacie wszystko, co jestspisane w tej Biblii. Ale teraz powiedzcie mi, czy w Pismachznaleźliście, że ów Jezus, którego ukrzyżowaliście, jest Synem Bożym,który miał przyjść dla zbawienia rodzaju ludzkiego, i kiedy On miałprzybyć. Powiedzcie mi jasno, czy ukrzyżowaliście Go wiedząc, czy teżw nieświadomości?"Gdy on ich tak zaprzysiągł, Annasz i Kajfasz nakazali, aby z
or
ad

przybytku wyszli wszyscy ci, którzy byli w nim, a sami zamknęliwszystkie bramy świątyni i przybytku, i rzekli do Piłata: "Zaprzysiągłeśnas, o dobry sędzio, na budowlę tej świątyni, aby ci powiedzieć jasnoprawdę i nasze racje. Po ukrzyżowaniu Chrystusa, nie wiedząc, że byłto Syn Boży, sądziliśmy, że przez jakieś zaklęcia czynił cuda;zebraliśmy się wtedy na wielkim zgromadzeniu w tej świątyni. I gdymiędzy sobą rozważaliśmy znaki mocy i wielkie cuda, które czynił Jezus, znaleźliśmy wielu świadków spośród naszego narodu, którzytwierdzili, że widzieli, jak Jezus, po męce i śmierci, żywy wstępował nawysokości niebios. I widzieliśmy dwu świadków*, których Jezuswskrzesił: oni nam zwiastowali liczne cuda, które Jezus uczynił wśródumarłych; mamy to spisane w naszych rękach. Jest w naszym zwyczajuco roku, przed naszym zgromadzeniem, otwierać tę świętą Biblięszukać świadectwa Bożego. I znaleźliśmy w pierwszym tomieSeptuaginty, w którym Michał archanioł mówi do trzeciego synaAdama, pierwszego człowieka, o pięciu tysiącach pięciuset latach; gdyone miną, przyjdzie z niebios Chrystus, najumiłowańszy Syn Boga. Iwtedy właśnie rozważaliśmy, że to może On był Bogiem Izraela; któryrzekł do Mojżesza: <<Uczyń sobie arkę przymierza na dwa i pół łokciadługą; półtora łokcia szeroką i półtora wysoką". W tych pięciu i półłokcia zrozumieliśmy i poznaliśmy utworzenie przybytku Starego Testamentu, bo za pięć i pół tysiąca lat ma przyjść Chrystus w arceswojego ciała, odkryliśmy, że On jest samym Bogiem Izraela - SynemBożym. Bo po Jego męce, my najpierwsi spośród kapłanów, pełnipodziwu dla cudów, które działy się z powodu Niego, otworzyliśmy tęBiblię badając wszystkie pokolenia, aż do pokolenia Józefa i Maryi;matki Chrystusa z nasienia Dawida, wliczając je w rachunek. Iodkryliśmy, że od chwili, w której Bóg uczynił niebo i ziemię, ipierwszego człowieka, aż do potopu, upłynęło dwa tysiące dwieściedwanaście lat; od potopu do budowy wieży Babel pięćset trzydzieści jeden; od budowy wieży Babel do Abrahama - sześćset sześć lat; odAbrahama do wyjścia synów Izraela z Egiptu - czterysta siedemdziesiątlat; od wyjścia synów Izraela z Egiptu do zbudowania świątyni - pięćset jedenaście lat; od zbudowania świątyni aż po jej zburzenie - czterystasiedemdziesiąt cztery lata; aż dotąd znaleźliśmy wszystko w BibliiEzdrasza. A poszukując, ile lat upłynęło od śpalenia świątyni aż doprzyjścia Chrystusa i Jego narodzenia, stwierdziliśmy, że było sześćsettrzydzieści sześć lat. To było akurat pięć tysięcy pięćset lat, jak toznaleźliśmy w Biblii, że zwiastował je Michał archanioł trzeciemusynowi Adama, Setowi, że za pięć tysięcy pięćset lat przybędzieChrystus, Syn Boży. Dotąd nikomu jeszcze tego nie powiedzieliśmy,aby nie powstał rozdźwięk w naszym zgromadzeniu, ale ty nas terazzaprzysiągłeś, sędzio dobry, na tę świętą Biblię, abyśmy ci jasnopowiedzieli. A my ciebie zaprzysięgamy na twoje zdrowie i życie, abyśnikomu w Jerozolimie nie objawił tych słów”.
or
ad

XIII Gdy Piłat usłyszał te słowa : Annasza i Kajfasza, wszystko tozłożył w aktach Pana i Zbawiciela, w archiwach publicznych swegopretorium, i napisał list do Klaudiusza, cesarza miasta Rzymu, tymisłowami: "Poncjusz Piłat śle pozdrowienia cesarzowi Klaudiuszowi.Ostatnio przydarzyło się coś, co i ja potwierdzam: Żydzi przez zawiśćukarali siebie i swoje potomstwo okrutnym potępieniem. Bo ojcom ichzostało dane przyrzeczenie, że ich Bóg ześle im z niebios swegoświętego, który słusznie będzie nazwany ich królem, a obiecał, żezostanie posłany na ziemię przez dziewicę. On to właśnie, gdy ja byłemnamiestnikiem, przybył do Judei. I ujrzeli, jak On niósł światło ślepym,oczyszczał trędowatych, leczył paralityków, wypędzał czarty z ludzi,nawet wskrzeszał umarłych, rozkazywał wiatrom, chodził suchą nogąpo falach morskich i czynił wiele innych cudownych znaków. A podczas,gdy cały naród żydowski mówił, że On jest Synem Bożym, najpierwsispośród kapłanów zapłonęli przeciw Niemu zazdrością, zatrzymali Go,wydali mi Go, a spośród licznych kłamstw mówili mi, że On jestmagiem i że działa przeciw ich Prawu. A ja uwierzyłem, że tak jestistotnie i wydałem Go im ubiczowanego, aby Go osądzili. Oni Goukrzyżowali, a przy pogrzebanym ustawili straże. On zaś, choć strzegłyGo moje straże, trzeciego dnia zmartwychwstał. Do tego zaś stopniazapaliła się niegodziwość Żydów, że dali moim żołnierzom pieniądze,mówiąc: <<Powiedzcie, że Jego uczniowie ukradli Jego. ciało>>. Achoć przyjęli pieniądze, nie mogli ukryć tego, co się wydarzyło iświadczyli, że On zmartwychwstał, że Go widzieli, i że przyjęlipieniądze od Żydów. A to napisałem dlatego, by ktoś inaczej nieskłamał, a ty byś nie sądził, że trzeba wierzyć kłamstwom Żydów".
Papirus Oxyrhynchos 1 (zob.Ew.Tom.26-33)1 "I wtedy przejrzysz, aby usunąć źdźbło[znajdujące się] w oku brata twego". Mówi 5 Jezus: "Jeśli nie będziecie się powstrzymywaliod świata, nie znajdziecie królestwa Boga, i jeśli nie będziecie święcili szabatu, 10 nieujrzycie Ojca". Mówi Jezus: "Stanąłem wśrodku świata i byłem widziany w ciele przeznich, i znalazłem 15 wszystkich pijanych i nieznalazłem nikogo pragnącego pośród nich icierpi dusza moja nad synami ludzkimi, 20ponieważ są ślepi w swym sercu i nie widzą,że przyszli na ten świat puści i starają sięznowu zejść z tego świata puści. A poza tymteraz są pijani - gdy odłożą [swe wino, wtedy]będą pościli .................................. nędzy".Mówi Jezus: "Gdziekolwiek byłoby trzechbogów, są oni bogami, i25 gdziekolwiek jest sam jeden dla niego ja jestem z nim. Podnieś kamień, i tam mnieznajdziesz. Rozetnij drzewo, i ja 30 tam jestem". Mówi Jezus: "Nie jest przyjęty prorokw ojczyźnie swojej, ani lekarz nie uzdrawiatych, 35 którzy go znają". Mówi Jezus: "Miastozbudowane na szczycie wysokiej góry iutwierdzone, nie może 40 ani upaść, aniukryć się". Mówi Jezus: "[Co] słyszysz jednymswym uchem głoś na dachach".Papirus Oxyrhynchos 654 (zob.Ew.Tomasza 1-6) Te są słowa tajemne, które wypowiedział
or
ad

Jezus żywy, a spisał Juda [zwany]także Tomaszem. I rzekł: "Kto odnajdzieznaczenie tych słów, śmierci5 nie zakosztuje". . . [Mówi Jezus]:"Niech nie ustaje szukać, ten kto szuka, ażznajdzie, a gdy znajdzie ogarnie go zdumienie,a zdumiawszy się zakróluje, a zakrólowawszyspocznie. Mówi Jezus: "Jeśli ci,10 którzy ciągną was powiedzieliby wam: otokrólestwo jest w niebiesiech, wyprzedzi wasptactwo niebios; jeśli powiedzieliby,że jest ono pod ziemią, wejdą tamryby morskie wyprzedzając15 was. Ale królestwo Boże jest w was i poza wami. Kto by więc siebiepoznał znajdzie je i gdy wypoznacie samych siebie, zobaczycie, że jesteściesynami Ojca, który żyje; jeśli zaś nie20 poznacie samych siebie, jesteście w nędzyi wy jesteście nędzą". [Mówi Jezus]:"Nie zawaha się człowiek w pełni dnizapytać dziecko siedmiodniowe o miejsce życia i żyć będzie.25 Wiedzcie, że liczni pierwsi będą ostatnimi iostatni pierwszymi i życie wieczneposiądą". Mówi Jezus: "Poznaj to, co jestprzed obliczem twym i co jest ukryteprzed tobą, zostanie ci objawione: nie ma bowiem30 nic ukrytego, co nie stanie się jawnymi pogrzebanego, co nie powstanie z martwych.Zapytali Go uczniowie Jego imówią: "Jak mamy pościć i jak mamy sięmodlić i jak czynić jałmużnę35 i czego mamy przestrzegać pożywającucztę?" Mówi Jezus: "Nie kłamcie i czegonienawidzicie, nie czyńcie, wszystko bowiem jestpełne prawdy wobec niebiosów. Nicbowiem nie jest ukryte, co nie miałoby stać się jawnym.40 Błogosławiony jest ten, który tego nie czyni.Wszystko bowiem będzie jawne przed Ojcem, który jest w niebiesiech. .........................................Papirus Oxyrhynchos 655 (zob.Ew.Tom.36-37)Mówi Jezus: "Nie troszczcie się1 od rana do wieczoraani od wieczoraaż do rana ani opożywienie wasze co macie5 jeść ani o sukniewaszą, czym macie sięodziać. O wieleważniejsi jesteście odlilii, które rosną,
or
ad

10 a nie przędą, animają odzienia.Czegoż potrzebawam? Któż mógłby dodaćdo wzrostu15 swego? On dawam odzienie wasze".Mówią doń Jego uczniowie:"Kiedy nam się20 objawisz i kiedyujrzymy cię? '' Mówi :"Gdy rozdziejecie się, anie doznacie wstydu [...]"
Papirus Oxyrhynchos 840Fragment pisany na pergaminie odkryty przez Grenfell i Hunta w1905r.;wydano go w r. 1908. Pochodzi z III/IV/V wieku.Publikowane w:
red. M.Starowiejski. TN KUL Lublin 1986.Str.96-97Verso: [...] nim czyni zło, rozważa wszystko.Ale uważajcie, abyście iwy nie doznali tego, co oni; bowiem nietylko wśród żyjących ci, co czynią zło ludziom, otrzymają5 odpłatę, ale musząznieść karę i wielkiecierpienia". I wziąwszy ichwprowadził do miejsca [przeznaczonego] dla czystych iprzechadzał się po świątyni. I wszedłszy10 pewien faryzeusz, arcykapłan - Lewimu było na imię - spotkał ich i rzekłdo Zbawiciela: "Któż pozwolił ci chodzićpo tym miejscu [przeznaczonym] dla czystych i oglądać teoto święte naczynia nie umywszy się: także15 twoi uczniowie nie umyli nawetnóg? Lecz jako skalanyprzeszedłeś przez to święte miejsce, które jest czyste; nie chodzi po nim nikt inny jakten, kto umył się i kto zmienił szaty,20 i nikt inny nie ośmiela się patrzećna te święte naczynia". Zbawiciel natychmiast zatrzymawszy sięwraz ze swymi uczniami powiedział mu:Recto: "Czy ty, który jesteś tu, w świątyni, jesteś
or
ad

czysty?" Ów rzecze do Niego: "Oczyściłem się. Obmyłem25się w sadzawce Dawida i zszedłszy jednymi schodami, przez innewszedłem tu i przyodziałem się w białei czyste szaty, i wtedy dopiero wszedłem,i spojrzałem na te święte30naczynia". Odpowiadając mu rzekłZbawiciel: "Biada wam, ślepcy niewidzący: umyłeś się w tej stojącejwodzie, w której kładą się dniem i nocąpsy i wieprze, a myjąc się35oczyszczałeś skórę, która jest na zewnątrz, tak jakwszetecznice i fletnistki, które perfumująsię, myją, namaszczają izdobią dla wzbudzenialudzkiej pożądliwości, a wewnątrz40są wypełnione skorpionami iwszelką złością. Ja natomiast iuczniowie moi, o których mówisz, że sąnie umyci, obmyliśmy się w wodach żywychi czystych pochodzących od45Boga z niebios. Ale biada [...]".
or

Apokryfy Nowego Testamentu

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Apokryfy Nowego Testamentu

Uploaded by

Reward Your Curiosity

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

You might also like