Συνέντευξη Υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη, στην τηλεοπτική εκπομπή του ΣΚΑΪ «Πρωινή Ενημέρωση» και στους δημοσιογράφους Νίκο Ανδρίτσο και Αθηνά Παπακώστα (01.08.2024)

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ξεκινώντας κύριε Υπουργέ, ένα σχόλιο για όλα όσα συμβαίνουν στη Μέση Ανατολή. Αλλά και ποια είναι η ελληνική στρατηγική όσον αφορά τη συγκεκριμένη περιοχή; Ομολογουμένως, δύσκολη περιοχή, σύνθετη περιοχή, με πάθη, με μίση, όπου καλούμαστε να βρούμε μια εξίσωση.

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Είναι μια άλυτη εξίσωση για την ώρα, κύριε Ανδρίτσο. Είναι μια εξίσωση, η οποία έχει διαμορφωθεί από ιστορικά δεδομένα τα οποία έχουν βαρύνει εξαιρετικά. Και σήμερα βρισκόμαστε νομίζω στη δυσκολότερη φάση που έχει υπάρξει μεταπολεμικά. Γενικά, νομίζω, στην ευρύτερη περιφέρειά μας είναι η δυσκολότερη περίοδος που έχουμε βιώσει στον μεταπολεμικό κόσμο. Όπως αντιλαμβανόμαστε όλοι αυτή τη στιγμή υπάρχει μια πάρα πολύ σοβαρή κλιμάκωση. Υπάρχει η πρόσκληση εκ μέρους του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για να υπάρξει αυτοσυγκράτηση.

Θα πρέπει να δούμε κατά πόσον οι ενέργειες, οι οποίες έχουν συντελεστεί θα δημιουργήσουν συνθήκες «ντόμινο» για την ευρύτερη περιοχή. Να δούμε κατά πόσον οι τρεις συνιστώσες Χεζμπολάχ, Χούθι και Χαμάς θα συντονιστούν σε χτυπήματα, τα οποία θα είναι είτε εντός είτε εκτός Ισραήλ. Και ποια θα είναι η αντίδραση του Ισραήλ. Εκείνο το οποίο πρέπει με οποιονδήποτε τρόπο να προληφθεί είναι να υπάρξει μία περαιτέρω επέκταση, η οποία θα δημιουργούσε μία ατελείωτη διελκυστίνδα.

Τώρα σε ό,τι αφορά τις συνέπειες και για την Ελλάδα, είναι προφανές ότι η κλιμάκωση αυτή θα δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα στην ειρήνη στην περιοχή και διεθνώς. Θα δημιουργήσει ζητήματα και σε ό,τι αφορά την ανθρωπιστική κατάσταση στην περιοχή. Θυμίζω ότι ήδη στη Γάζα και σε άλλες περιοχές της Μέσης Ανατολής υπάρχει μια βαθύτατη ανθρωπιστική κρίση, η οποία προϊόντος του χρόνου καθίσταται ακόμα χειρότερη. Αναμένουμε ότι θα υπάρχει αύξηση μεταναστευτικών ροών. Και βεβαίως, υπάρχουν και ζητήματα τα οποία έχουν να κάνουν με την εφοδιαστική αλυσίδα.

Η ελληνική κυβέρνηση, η ελληνική πολιτεία, έχει κρατήσει μια στάση αρχής στα θέματα της Μέσης Ανατολής. Εμείς στηρίξαμε εξαρχής την κατάσταση όπως διαμορφώνεται με βάση το Διεθνές Δίκαιο. Και για τον λόγο αυτό ακόμη και σήμερα έχουμε εξασφαλίσει - και δεν είναι πολλές οι χώρες που το έχουν πράξει αυτό - να μπορούμε να συνομιλούμε με όλους τους ενεργώς δρώντες στην περιοχή, με τα δύο μέρη, με τον αραβικό κόσμο, με την Ευρώπη βεβαίως, έχοντας αναλάβει πολλές πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση αυτή. Θέλω να πω, κύριε Ανδρίτσο, ότι μπορεί να ακούγεται λίγο αφελές, αλλά νομίζω ότι υποτιμούμε το ότι στην Ελλάδα έχουμε αυτή τη στιγμή μια κατάσταση υψηλής ασφάλειας. Δεν έχουμε διακινδύνευση εξαιτίας της περιοχής. Θέλω να θυμίσω ότι δεν είναι ο μόνος πόλεμος ο οποίος συμβαίνει στην περιοχή μας. Παρά ταύτα, έχουμε εξασφαλίσει το να μην έχουμε εξαιρετικά σοβαρές συνέπειες και να διατηρούμε μια ηρεμία στην περιοχή και ασφάλεια. Και αυτός είναι ο στόχος μας, η Ελλάδα να βγει κατά το δυνατόν αλώβητη και να βγούμε όλοι από την κρίση αυτή, την επόμενη μέρα, χωρίς να έχουμε τόσο δραματικές συνέπειες για την οικουμένη.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μιλήσατε για τις μεταναστευτικές ροές και να στραφώ και στον Ανδρέα Παπαδόπουλο. Ανδρέα, βλέπουμε ότι οι συμφωνίες αυτές χαμηλής πολιτικής χαρακτηριζόμενες με την Τουρκία, λειτουργούν στο επίπεδο του μεταναστευτικού.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και αυτό πρέπει να είναι διδακτικό για όσους λένε «δεν κάνουμε διάλογο με πειρατές», για όσους λένε ότι δεν πρέπει να υπάρχει επικοινωνία. Νομίζω ότι μετά από ένα τραγικό συμβάν, τον σεισμό πριν από ενάμιση χρόνο στην Τουρκία, επιτέλους άνοιξε ο δίαυλος. Λειτουργεί εδώ και ενάμιση χρόνο. Και νομίζω ότι τα αποτελέσματα τα βλέπουμε. Έχουν σταματήσει οι υπερπτήσεις, έχει σταματήσει η ανταλλαγή δηλώσεων σε υψηλούς τόνους, έστω και αν και από τις δύο πλευρές, πολλές φορές, υπάρχουν εκτροπές σε λεκτικό επίπεδο. Γιατί εγώ δεν θεωρώ ότι μόνο η Τουρκία πολλές φορές προκαλεί. Έχουμε ακούσει και δηλώσεις Υπουργών. Για παράδειγμα, αυτά που είπε ο κ. Γεωργιάδης, τις προάλλες, τα οποία δημιούργησαν τεράστιο θέμα. Δεν ξέρω αν ήταν και η αιτία που αναβλήθηκε η επίσκεψη του Υπουργού Εσωτερικών της Τουρκίας. Νομίζω ότι πρέπει να επιμείνει η κυβέρνηση, να μην φοβάται το πολιτικό κόστος. Να επιμείνει στη λογική των ανοιχτών διαύλων με την Τουρκία. Από κάθε άποψη είναι χρήσιμη και λειτουργούν.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Οι οποίοι, όμως, πόσο θα κρατήσουν; Δηλαδή, είναι δεδομένο ότι θα κρατήσουν; Είναι κάτι στο οποίο θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί; Για πόσο καιρό θα είμαστε σε θέση ως Αθήνα να βρίσκουμε διαύλους επικοινωνίας;

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Χαίρομαι ιδιαίτερα για την τοποθέτηση, τη σώφρονα τοποθέτηση του κυρίου Παπαδόπουλου. Και θέλω να τονίσω ότι σε ό,τι αφορά τα ζητήματα τα εθνικά, θα πρέπει να υπάρχει μια σωφροσύνη, μια σύνεση, έτσι ώστε να μπορούμε να προαγάγουμε κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα συμφέροντα της χώρας. Εκείνο το οποίο θέλω να πω είναι ότι ιστορικά έχει αποδειχθεί ότι η αδράνεια ουδέποτε έχει ωφελήσει στα εθνικά θέματα και έχει οδηγήσει σε περαιτέρω εκτράχυνση. Το είδαμε, δυστυχώς, στο κομμάτι της Κύπρου, στο οποίο έχουμε ήδη 50 χρόνια μιας διαίρεσης η οποία είναι αντίθετη σε κάθε έννοια Διεθνούς Δικαίου και είναι μία χαίνουσα εθνική πληγή. Το είδαμε στα ελληνοτουρκικά, όπου, ξέρετε, κάθε φορά που συζητούσαμε με την Τουρκία βρισκόμασταν και σε πιο ακραίες θέσεις. Έχουν υπάρξει 64 κύκλοι διερευνητικών επαφών με σκοπό οριοθετήσεις θαλασσίων ζωνών. Και κάθε φορά βρισκόμασταν σε ένα σημείο χειρότερο από το προηγούμενο. Εγώ θέλω να πω το εξής. Θέλω να πω ότι χωρίς να είμαστε αφελείς, χωρίς να απεμπολούμε την κυριαρχία μας, τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, οφείλουμε να συζητούμε με τους γείτονές μας. Οφείλουμε να συζητούμε για τα εύκολα, αλλά οφείλουμε να συζητούμε και για τα δύσκολα. Οι ανοιχτοί δίαυλοι οι οποίοι υπάρχουν, προλαμβάνουν τις εντάσεις από το να καταστούν κρίσεις.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ωστόσο, κύριε Υπουργέ, η κυβέρνηση έγινε δέκτης επικρίσεων. Το είδαμε αυτό και προσφάτως, με αφορμή τις έρευνες από το ιταλικό πλοίο μεταξύ Κάσου και Καρπάθου, την ανακοίνωση του τουρκικού Υπουργείου Εθνικής Αμύνης που αναφέρει ότι ουσιαστικά η Ελλάδα και η Ιταλία ζήτησαν άδεια από την Τουρκία, θεμελιώνοντας και ένα δικαίωμα του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου. Και από εκεί και πέρα, μπαίνει και ένα ερώτημα. Σε αυτές τις εύθραυστες ισορροπίες στο Αιγαίο, τα ήρεμα νερά πάση θυσία; Και ποια είναι τα όρια;

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Δεν υπάρχει πάση θυσία. Τα ήρεμα νερά προϋποθέτουν ότι υπάρχει μία κοινή κατανόηση και μία κοινή βούληση να πορευτούμε και να συζητήσουμε. Δεν πρόκειται ούτε η Ελλάδα ούτε η Τουρκία να αποστούν από θεμελιώδεις θέσεις. Θα ήμασταν εντελώς αφελείς και θα ήταν μια αμετροεπής εθνική πολιτική να θεωρούμε ότι κάποια στιγμή θα αποστούν από θέσεις βασικές. Εκείνο το οποίο όμως προσπαθούμε να κάνουμε είναι αφενός να κρατάμε ένα επίπεδο νηνεμίας στις σχέσεις μας και από την άλλη πλευρά, να αγγίζουμε σταδιακώς θέματα υψηλής δυσκολίας για να έχουμε και μία μακρά ειρήνη στην περιοχή. Ειδικά για το θέμα της Κάσου το οποίο αναφέρατε, θα μου επιτρέψετε να πω ότι υπήρξε τέτοιου επιπέδου παραπληροφόρηση για το θέμα αυτό, που πραγματικά μου προκαλεί τεράστια έκπληξη.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Από ποια άποψη κύριε Υπουργέ;

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Θα σας πω αμέσως. Στο ζήτημα της έρευνας την οποία διεξάγει το ιταλικό πλοίο - και η έρευνα αυτή αφορά την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου, ένα έργο το οποίο είναι κοινού ενδιαφέροντος για την Ευρώπη και το οποίο χρηματοδοτείται μερικώς από την Ευρωπαϊκή Ένωση - υπήρξε ένα μέρος ερευνών το οποίο διεξήχθη εκτός των ελληνικών χωρικών υδάτων, σε ύδατα τα οποία εμπίπτουν στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Ελλάδος με βάση την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία και εκεί όπου υπάρχει αξίωση της Τουρκίας από το παράνομο και ανυπόστατο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Σε άλλη περίπτωση, κύριε Ανδρίτσο, θα μπορούσαμε να είχαμε δει συγκρούσεις. Θα μπορούσαμε να είχαμε δει μία τεράστια κλιμάκωση που θα έφτανε ακόμη και σε θερμό επεισόδιο. Εν προκειμένω, τι είχαμε; Είχαμε τα ακόλουθα. Πρώτον, το πλοίο ολοκλήρωσε την έρευνα του και μάλιστα όχι μόνο με βάση τον προγραμματισμό τον οποίο είχε, αλλά ακόμη περισσότερο. Σάρωσε την περιοχή για περισσότερο χρόνο απ’ ό,τι είχε αρχικώς προβλεφθεί. Δεύτερον…

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Οπότε δεν αναχώρησε εσπευσμένα λόγω της παρουσίας του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού εκεί.

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Ξέρετε, κύριε Ανδρίτσο, το τελευταίο χόμπι ορισμένων είναι να παρακολουθούν τις κινήσεις πλοίων μέσω ηλεκτρονικών εφαρμογών. Αυτό θα μου επιτρέψετε να πω, δεν είναι μόνο απλοϊκό, αλλά είναι και επικίνδυνο. Η πραγματικότητα είναι ότι ολοκλήρωσε την έρευνα σύμφωνα με τον προγραμματισμό και ακόμη περισσότερο.

Δεύτερον, δεν υπήρξε κανένας κίνδυνος επεισοδίου με την Τουρκία. Από την πρώτη στιγμή λειτούργησαν οι δίαυλοι επικοινωνίας, οι οποίοι υπάρχουν σε όλα τα επίπεδα, έτσι ώστε να αποσυμπιεστεί η ένταση, να αποχωρήσουν τα τουρκικά πλοία και να ολοκληρωθεί η έρευνα.

Τρίτον, δεν υπήρξε καμία άμεση, έμμεση αναγνώριση τουρκικής αξίωσης. Δεν ελήφθη καμία άδεια από την Τουρκία για να γίνει έρευνα αυτή, η οποία σε κάθε περίπτωση, απλώς παρεμπιπτόντως να πω, ότι με βάση το Διεθνές Δίκαιο η άδεια αυτή δεν απαιτείται κιόλας. Άρα δεν υπήρξε καμία de facto αναγνώριση. Αντί γι’ αυτά τα οποία σας λέω - τα οποία είναι πραγματικά και για τα οποία υπήρξαν ανακοινώσεις του Υπουργείου Εξωτερικών, του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, δικές μου δηλώσεις - ακόμα και σήμερα επιμένουν εκείνοι οι οποίοι επιθυμούν να τορπιλίσουν την όποια καλή συνεννόηση μπορεί να υπάρχει, να αναφέρονται στα ακόλουθα ψεύδη.

Πρώτον, ότι δεν έγινε η έρευνα με βάση τον προγραμματισμό. Ψεύδος. Δεύτερον, ότι υπήρξε αναγνώριση εκ μέρους της ελληνικής πολιτείας για τις τουρκικές διεκδικήσεις. Ψεύδος. Τρίτον ότι υπήρξε άδεια εκ μέρους της Τουρκίας. Ουδέποτε ζητήθηκε άδεια. Άρα βλέπουμε ότι δυστυχώς υπάρχει μία κλιμάκωση στον δημόσιο λόγο σε σχέση με τα εθνικά, τα οποία δημιουργούν παραπληροφόρηση. Και δημιουργούν, δυστυχώς το λέω, και μία κουλτούρα στην ελληνική κοινωνία υπερέντασης και εχθροπάθειας.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και εδώ πρέπει να πούμε - και είναι σημαντικό που είναι παρών ο κύριος Γεραπετρίτης - ότι είναι και πολύ μεγάλη η ευθύνη των μέσων ενημέρωσης. Ουκ ολίγες φορές σπεκουλάρουν με το τον αντιτουρκισμό. Είναι ένας εύκολος τρόπος για τηλεθέαση και κι αυτό εν τέλει κάνει πολύ μεγάλη εθνική ζημιά, γιατί διαπαιδαγωγεί τα ακροατήρια με τέτοιου είδους λογικές. Εγώ κρατάω αυτό που είπε ο Υπουργός, ότι υπάρχει μία νηνεμία, ότι μπορούμε να συζητάμε. Απλώς το ερώτημα είναι: συζητάμε για να συζητάμε ή υπάρχει και διάθεση, κύριε Υπουργέ, για να πάμε κι ένα βήμα παραπέρα; Και το ένα βήμα παραπέρα δεν είναι άλλο από την προσφυγή στη Χάγη. Κι εδώ επιτρέψτε μου να σας πω ότι πρέπει και για σας να λειτουργεί διδακτικά η ιστορία με τις Πρέσπες. Ένα σύνθετο θέμα, το έλυσε η προηγούμενη κυβέρνηση, οφείλω να πω, με αρκετή γενναιότητα και επέμεινε παρά τις κραυγές. Και δεν ξέρω αν είναι και διδακτικό εν τέλει, το ότι όταν υπάρχει θέληση και πολιτική βούληση μπορεί να λυθούν τα πράγματα, πολλές φορές κόντρα και στο λαϊκό συναίσθημα.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ενδιαφέρουσα η πτυχή που βάζει ο Ανδρέας Παπαδόπουλος. Λύθηκε το ζήτημα με τη Συμφωνία των Πρεσπών ή ήταν μία ατελής συμφωνία η οποία συνήφθη, κύριε Υπουργέ;

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Είναι κρίσιμο το ερώτημα το οποίο έθεσε ο κύριος Παπαδόπουλος και έχει δύο διαστάσεις. Έχει τη διάσταση της περαιτέρω συνεργασίας με την Τουρκία στα ζητήματα που αφορούν την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Και έχει και τη διάσταση της Συμφωνίας των Πρεσπών. Θα τα πιάσω και τα δύο. Ξεκινώντας από το θέμα των ελληνοτουρκικών, θέλω να σας πω με κάθε ειλικρίνεια και το λέω έντιμα απέναντι στον ελληνικό λαό. Θα συνεχίσουμε να προσπαθούμε έτσι ώστε να έχουμε μία κατάσταση ηρεμίας και ασφάλειας, χωρίς παρά ταύτα, το επαναλαμβάνω, να είμαστε αφελείς στην προσέγγισή μας. Θα συνεχίσουμε να έχουμε μία καλή συνεργασία στο μεταναστευτικό, καλή συνεργασία στην επιχειρηματικότητα, καλή συνεργασία, έτσι ώστε να αναπτύσσονται δράσεις όπως αυτή που σήμερα συντελείται με την επιτόπια θεώρηση σε δέκα νησιά για Τούρκους επισκέπτες, που έχουν όχι απλώς αναζωογονήσει τις τοπικές οικονομίες, αλλά έχουν δώσει μία τεράστια ώθηση…

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και λειτουργεί άψογα.

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Και λειτουργεί εξαιρετικά. Ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα για το οποίο θέλω να σας πω ότι εγώ προσωπικά επένδυσα τεράστια ενέργεια. Διότι ίσως θα γνωρίζετε ότι η άδεια αυτή εδόθη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά παρέκκλιση της Συνθήκης Schengen, ακριβώς επειδή υπάρχει ένα ισχυρό διπλωματικό κεφάλαιο της Ελλάδας, αλλά επειδή εντάσσεται και στην ευρύτερη λογική των συναινέσεων. Άρα, σε ό,τι αφορά τα κομμάτια τα οποία χαρακτηρίσατε και εσείς χαμηλής πολιτικής, νομίζω είναι κρίσιμο να πορευόμεθα εν ειρήνη. Θέλω όμως να είμαι και ειλικρινής από την άλλη πλευρά. Μακροχρόνια ειρήνη, βιώσιμη ειρήνη επί μακρόν δεν μπορεί να υπάρξει με την Τουρκία, παρά μόνο εάν λυθεί το μείζον υποκείμενο θέμα. Το ένα θέμα το οποίο μπορεί να αχθεί ενώπιον διεθνούς δικαιοδοσίας, το οποίο είναι η οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Zώνης και υφαλοκρηπίδας. Βλέπετε ακόμη ακόμη….

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πάντα υπάρχει ο ελέφαντας στο δωμάτιο που είναι το Κυπριακό.

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Θα μου επιτρέψετε για το Κυπριακό να έχω ένα ειδικό κεφάλαιο, γιατί είναι η μεγάλη εθνική μου ευαισθησία και θα ήθελα να τοποθετηθώ.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και η εθνική πληγή.

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Και η χαίνουσα εθνική πληγή. Όμως, σε ό,τι αφορά τα κομμάτια της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών, θέλω να πω ότι αυτό είναι απαρέγκλιτη προϋπόθεση για μακρά και βιώσιμη ειρήνη στην περιοχή. Ακόμη και το ζήτημα που ανέκυψε στην Κάσο οφείλεται στο γεγονός ότι δεν υπάρχει οριοθέτηση. Και εκεί υπάρχει μία επικάλυψη μεταξύ ενός νομίμου και υπαρκτού συμφώνου, όπως είναι το ελληνοαιγυπτιακό, και μεταξύ ενός ακύρου και ανυποστάτου που είναι το τουρκικό. Αλλά αξιώσεις υπάρχουν. Άρα αντιλαμβανόμαστε ότι αυτό θα πρέπει να επιλυθεί. Αν με ρωτάτε αν θέλω να επιλυθεί ως Έλληνας πολίτης και όχι ως επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας, η απάντησή μου είναι κατηγορηματική: Ναι, θέλω να λυθεί. Θέλω τα παιδιά, οι επόμενες γενιές να ζήσουν σε μία ειρήνη, χωρίς να έχουν το άγχος κάθε φορά ποιο πλοίο θα βγει στην περιοχή.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Υπάρχει πολιτική βούληση;

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Εάν με ρωτάτε εάν πιστεύω ότι υπάρχει…

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εάν υπάρχει πολιτική βούληση και γενναιότητα για να συμβεί αυτό.

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Έχει δίκιο ο κύριος Παπαδόπουλος.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και να πω επιπρόσθετα σε αυτό που λέει ο Ανδρέας, πέραν της γενναιότητας, επειδή είπατε για τις επόμενες γενιές, οι επόμενες γενιές στην Τουρκία θα διδάσκονται στα σχολικά εγχειρίδια τη «γαλάζια πατρίδα». Βοηθούν όλα αυτά;

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η οποία και έχει επιστρέψει στο προσκήνιο.

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Με κάθε σεβασμό, θα μου επιτρέψετε να πω, να περιμένουμε να το δούμε. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει καμία απολύτως ειλημμένη απόφαση. Εγώ δεν έχω δει κανέναν χάρτη. Το παρακολουθούμε πολύ στενά το θέμα. Θα δούμε πώς θα εξελιχθεί και θα κάνουμε τις αναγκαίες παρεμβάσεις. Ας μην προτρέχουμε σε αυτό.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Το κρατάμε αυτό που λέτε.

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Μου έκανε μια ευθεία ερώτηση ο κύριος Παπαδόπουλος, την οποία εκτιμώ ιδιαιτέρως. Εάν υπάρχει πολιτική βούληση. Θέλω να πω το ακόλουθο. Η πολιτική βούληση της ελληνικής κυβέρνησης είναι με θάρρος, με παρρησία, αναλαμβάνοντας ενδεχομένως το πολιτικό τίμημα, να συζητήσουμε για το θέμα της οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και υφαλοκρηπίδας. Θέλω όμως να πω ότι αυτό προϋποθέτει να συντρέξουν και οι αναγκαίες προϋποθέσεις, που είναι πρώτον, ότι και από την άλλη πλευρά υπάρχει μία αντίστοιχη βούληση και δεύτερον…

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ότι δεν μπαίνουν κι άλλα ζητήματα, εννοείτε.

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Και δεύτερον, ότι αποτελεί το αποκλειστικό ζήτημα το οποίο θα συζητήσουμε. Τώρα σε ό,τι αφορά την Κύπρο και την Συμφωνία των Πρεσπών. Μια και ρωτήσατε, εγώ δεν θέλω ποτέ να αφήνω αναπάντητα ερωτήματα.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τι να περιμένουμε λοιπόν από τον Σεπτέμβριο σε ό,τι αφορά την επανέναρξη του διαλόγου;

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Θέλω να σας πω, κυρία Παπακώστα, ότι πριν από ένα χρόνο η Κύπρος, το Κυπριακό ήταν σε μία κατάσταση αδράνειας στη διεθνή αρένα. Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών δεν το είχε στις μείζονες προτεραιότητες. Είχε περιέλθει δυστυχώς, σε μία κατάσταση πλήρους ακινησίας. Και όπως σας έχω πει, κατά τη γνώμη μου, η ακινησία ποτέ δεν παράγει ενέργεια και λύση, μόνο επιδεινώνει την κατάσταση.

Τον τελευταίο χρόνο έχουμε καταφέρει τα ακόλουθα. Πρώτον, να έχει αναληφθεί μία μεγάλη πρωτοβουλία εκ μέρους του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και προσωπικά του Γενικού Γραμματέα, μέσω και του διορισμού της Προσωπικής Απεσταλμένης της κυρίας Holguin, έτσι ώστε αυτή τη στιγμή να λογίζεται ότι, μεταξύ παγκοσμίων κρίσεων, το Κυπριακό είναι μία μείζων προτεραιότητα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Αυτό από μόνο του είναι μία κατάκτηση. Τι έχουμε περαιτέρω; Έχουμε την έκθεση της κυρίας Holguin. Αναμένουμε να υπάρχει μεγαλύτερη κινητικότητα το αμέσως επόμενο διάστημα. Εγώ προσωπικά έχω διαρκή επικοινωνία, και το εννοώ, διαρκή επικοινωνία με τα ανώτατα στελέχη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, σε σύμπνοια με την κυπριακή κυβέρνηση, με την οποία βρισκόμαστε σε μία αγαστή συνεργασία, έτσι ώστε στο πλαίσιο των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας για τη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία, να έχουμε μία επανεκκίνηση του διαλόγου που θα οδηγούσε και στην επανένωση του νησιού.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ερώτημα κύριε Υπουργέ. Θα είναι επανεκκίνηση του διαλόγου για την επανεκκίνηση ή με μία ορατή προοπτική προόδου; Το λέω αυτό από την άποψη ότι είναι πρόσφατες οι δηλώσεις της τουρκικής πλευράς, και μάλιστα στο ανώτατο δυνατό επίπεδο, για μία λύση δύο κρατών που απέχει από τη βασική επιδίωξη, αλλά και από το πλαίσιο του ΟΗΕ.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να συμπληρώσω το ερώτημα του Νίκου αν θα το πιάσετε από εκεί που έμεινε στο Crans Montana. Είχανε γίνει προχωρημένες συζητήσεις τότε.

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Θα είμαι σαφής. Η ακινησία και η αδράνεια στο Κυπριακό, η έλλειψη πολιτικής γενναιότητας οδήγησε δυστυχώς σε πιο ακραίες θέσεις την Τουρκία. Στη λύση δηλαδή των δυο κρατών, της κυριαρχικής ισότητας, που είναι στην πραγματικότητα το αφήγημα των τελευταίων ετών εκ μέρους της Τουρκίας. Μία τέτοια λύση δεν είναι αποδεκτή. Kαι δεν είναι αποδεκτή, όχι μόνο διότι δεν είναι μέσα στις δικές μας διαθέσεις, κυρίως διότι είναι εκτός του πλαισίου του Διεθνούς Δικαίου, το οποίο προδιαγράφεται από τις αποφάσεις. Άρα δεν συζητούμε για κάτι τέτοιο. Συζητούμε για τη λύση η οποία είναι εντός πλαισίου. Συζητούμε για μία λύση, η οποία θα δώσει μία νέα πνοή. Θα αξιοποιηθούν τα στοιχεία του παρελθόντος, του Crans Montana ενδεχομένως, αλλά θα προστεθούν και νέα στοιχεία, ελπίζουμε, τα οποία θα δώσουν μία μεγαλύτερη ώθηση. Θέλω να πω, για την υπεραξία του ότι σήμερα υπάρχει μία καλή επικοινωνία, μία στοιχειώδης πολιτική κοινότητα πνεύματος με την Τουρκία σε θεμελιώδη ζητήματα της ηρεμίας, παραδείγματος χάρη, στην περιοχή μας, οι καλές ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι μόνο θετικό για την Κύπρο. Θέλω να το τονίσω αυτό. Και γι’ αυτό το λόγο θεωρώ ότι είναι ένα παράθυρο ευκαιρίας για να μπορέσουμε να συζητήσουμε πιο ουσιαστικά. Και έχω μία συγκρατημένη αισιοδοξία ότι το επόμενο διάστημα θα είναι εξαιρετικά κρίσιμο και σημαντικό για το Κυπριακό.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Το κρατάμε αυτό. Και ένα καταληκτικό σχόλιο γιατί αναφερθήκαμε στη Βόρεια Μακεδονία.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εντάξει, τη ρητορική της Βόρειας Μακεδονίας την κρίνουμε όπως πρέπει να κριθεί από τη στιγμή που δεν τηρεί και τη Συμφωνία των Πρεσπών. Ωστόσο σε εξέλιξη είναι η ευρωπαϊκή ενταξιακή της διαδικασία. Το βέτο παραμένει στο τραπέζι;

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Είναι πολύ σαφές, κυρία Παπακώστα, και νομίζω ότι δεν πρέπει να τίθεται σε επίπεδο ελληνικής αρνησικυρίας. Πρέπει να τίθεται στο επίπεδο του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Η Βόρεια Μακεδονία αυτή τη στιγμή έχει ενταχθεί στο ΝΑΤΟ επί τη βάσει της συνταγματικής ονομασίας, της ονομασίας, η οποία προέκυψε από τη Συμφωνία των Πρεσπών. Η Βόρεια Μακεδονία βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε προενταξιακή διαδικασία προς την Ευρωπαϊκή Ένωση επί τη βάσει της Συμφωνίας, η οποία κατέστη συνταγματική ονομασία. Άρα, όποιος δεν σέβεται το ευρωπαϊκό κεκτημένο δεν μπορεί να είναι μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας. Ξέρετε, οι διεθνείς συμφωνίες δεν είναι μία διαδικασία επιλεκτική. Αν κάθε χώρα επέλεγε τις συμφωνίες τις οποίες θα υιοθετήσει και θα εφαρμόσει, θα βρισκόμασταν σε ένα απόλυτο διεθνές χάος. Αντ’ αυτού, θα πρέπει καθ’ ολοκληρία να εφαρμόζεται το Διεθνές Δίκαιο και οι διεθνείς συμφωνίες, να δεσμεύονται όλα τα μέρη από αυτό και κυρίως να τις εφαρμόζουν καλή τη πίστει.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αυτό δεν ισχύει και για εμάς; Θέλω να πω δηλαδή ότι η κυβέρνηση δεν έχει κυρώσει συμφωνίες που απορρέουν από τη Συμφωνία των Πρεσπών.

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Εδώ, κύριε Παπαδόπουλε, θα μου επιτρέψετε μία διαφορετική αντίληψη στα πράγματα. Τα μνημόνια στα οποία αναφέρεστε - είναι τρία μνημόνια, τα οποία έχουν ήδη υπογραφεί και αναμένεται η κύρωση τους - δεν αποτελούν απόρροια της Συμφωνίας των Πρεσπών, δεν προκύπτουν ως νομική υποχρέωση από τη Συμφωνία των Πρεσπών και δεν συνδέονται αιτιωδώς με αυτό. Άρα δεν υπάρχει καμία απολύτως παραβίαση υποχρέωσης εκ μέρους της ελληνικής Πολιτείας. Αν με ρωτάτε αν θα πρέπει να κυρωθούν, να την κάνουμε τη συζήτηση. Αλλά βεβαίως, δεδομένων των συνθηκών….

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Το κρατάτε ως όπλο; Ως διπλωματικό όπλο;

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Καταλαβαίνουμε όλοι ότι όταν το ένα μέρος με τέτοια κυνικότητα παραβιάζει τη Συμφωνία, το άλλο μέρος να επιδεικνύει τέτοιου τύπου καλή προαίρεση, ενδεχομένως να συνιστά και αδυναμία διπλωματική.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αυτό έγινε πρόσφατα όμως, έγινε τώρα πριν λίγους μήνες. Το προηγούμενο διάστημα, από το 2018 ως το 2023, είχαν κυλήσει πολύ ομαλά τα πράγματα.

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Αντιλαμβανόμαστε πάντως, κύριε Παπαδόπουλε, ότι η εξωτερική πολιτική και γενικά η μείζων διπλωματία…

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είναι να βλέπει μπροστά.

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Η μείζων διπλωματία θα πρέπει πάντοτε να έχει όλα τα δυνητικά σενάρια. Αυτή τη στιγμή, λόγω και της παγκόσμιας ρευστότητας, δεν μπορούμε να προβλέψουμε τι θα γίνει στο μέλλον. Μπορούμε όμως να είμαστε προετοιμασμένοι για όλα τα σενάρια. Και αυτό κάνουμε. Θέλω να πω και να στείλω αυτό το μήνυμα.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και να κλείσουμε με αυτό κύριε Υπουργέ.

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Βεβαίως, η Ελλάδα, ανέκαθεν ήταν η επισπεύδουσα χώρα σε ό,τι αφορά την ένταξη των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Θα συνεχίσουμε να είμαστε πρωτοπόροι στην πορεία αυτή των κρατών των Δυτικών Βαλκανίων.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Περιλαμβανομένης και της Αλβανίας του Edi Rama;

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Περιλαμβανομένων και της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας. Όμως θέλω να είμαι σαφής. Εκπτώσεις στα θεμελιώδη, τα οποία είναι το κράτος δικαίου, η δημοκρατία, η τήρηση των συμφωνημένων, δεν μπορεί να υπάρξει.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μάλιστα. Κύριε Υπουργέ, να σας ευχαριστήσουμε πάρα πολύ που ήσασταν μαζί μας εδώ στον «ΣΚΑΪ» αυτό το πρωινό.

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Ήταν μεγάλη χαρά και τιμή. Σας εύχομαι καλό μήνα και να ξεκουραστείτε το επόμενο διάστημα διότι θα έχετε πολλή δουλειά σας διαβεβαιώ. Τουλάχιστον από το Υπουργείο Εξωτερικών.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μάλιστα, θέλουμε να ελπίζουμε ότι θα είναι για καλό η δουλειά και θα είναι καλές οι εξελίξεις που θα έχουμε μπροστά.

Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Η ιστορία θα το κρίνει.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ευχαριστούμε πάρα πολύ.