Onderzoekers: 2G en 3G hebben nu nauwelijks effect

Invoering van het 2G- of 3G-systeem remt op dit moment nauwelijks het aantal coronabesmettingen. "Op basis van ons onderzoek wordt het 2G- of 3G-beleid moeilijker te verdedigen", stelt onderzoeksleider Niek Mouter van de TU Delft.

De verschillen tussen 2G en 3G uitgelegd:

Het invoeren van de 2G-maatregel op alle plekken buiten school en werk om, zou er in het gunstigste scenario toe kunnen leiden dat het reproductiegetal met een kleine 10 procent afneemt. Dat getal geeft aan hoe snel het virus zich verspreidt.

Bij 3G zou het reproductiegetal met 5 procent afnemen. Zowel de invoering van 2G als 3G is bij lange na niet voldoende om dat getal onder de 1 te krijgen en dus de epidemie te laten afnemen.

De onderzoekers rekenden met een R-getal van 1,8. Het RIVM schat in dat het reproductiegetal van omikron eind december 1,6 was. Zeer waarschijnlijk is dat nu zelfs nog een stuk hoger.

Gedragsverandering bij ongevaccineerden

Bij de berekening van het effect van 2G is het gedrag van ongevaccineerden nog niet meegenomen. Uit gedragsonderzoek blijkt dat een belangrijk deel van die ongevaccineerden die eerder een toegangstest deden, in de 2G-situatie alternatieve contacten zou zoeken. In plaats van een ontmoeting in het café, zouden ze hun sociale contacten bijvoorbeeld thuis ontmoeten.

"Het idee van 2G is dat ongevaccineerden minder risicovolle contacten hebben, maar dat is in werkelijkheid niet altijd zo", zegt onderzoeker Mouter. De afname van besmettingen zou in de werkelijkheid dus lager zijn dan die 10 procent.

Dat het coronatoegangsbewijs minder effectief is geworden, komt vooral doordat de effectiviteit van vaccins is afgenomen. Ook het boostervaccin biedt geen optimale bescherming tegen besmetting. "Stel dat we nu een kneitergoed omikronvaccin krijgen, dan verandert de situatie mogelijk", denkt Mouter.

Het 1G-beleid, waarbij iedereen is getest, zou een stuk effectiever zijn: dat zou het reproductiegetal met 45 procent kunnen laten dalen, in het gunstigste scenario. Maar ook met deze afname komt het reproductiegetal niet onder de 1. Mouter: "Het is niet mogelijk nu met welke vorm van coronatoegangsbewijs dan ook het R-getal onder de 1 te krijgen."

Coronatoegangsbewijs in de prullenbak?

Moet het hele coronatoegangsbewijs dan de prullenbak in? "Tegenstanders zullen deze resultaten zien als een bevestiging van hun mening, maar voorstanders zullen misschien denken: het werkt enigszins en elke besmetting en ziekenhuisopname die je voorkomt is er één."

De onderzoekers wijzen erop dat de situatie zich blijft ontwikkelen. Over een maand of twee kan het alweer heel anders zijn: het aantal mensen met een doorgemaakte infectie en het aantal geboosterde personen is dan hoger, en het reproductiegetal kan dan zijn afgenomen. "Dan moeten we weer bij elkaar zitten en opnieuw gaan kijken naar de situatie van dat moment."

Geen meerderheid in de Kamer

Volgens minister van Volksgezondheid Ernst Kuipers is het doel van het coronatoegangsbewijs om eerder meer mogelijk te maken, bijvoorbeeld de opening van horeca. Het Delftse onderzoek toont aan dat het op korte termijn zo goed als onmogelijk is om een veiligere setting te organiseren met het 2G-systeem.

Het vorige kabinet kwam met het plan om 2G in te voeren, maar daar is in de Tweede Kamer geen meerderheid voor. Kuipers zei afgelopen vrijdag op de coronapersconferentie dat hij denkt dat 2G op lange termijn wel zou helpen, maar hij wilde ook dit onderzoek afwachten.