ちらしの裏

2007-03-27

[]京大数学

正定値実 ¥small n次対称行列 ¥small Aと正の実数 ¥small¥lambda について

 ¥small ¥{x ¥in ¥mathbb{R}^n|Ax=¥lambda x¥}=¥{x ¥in ¥mathbb{R}^n|A^2x=¥lambda^2 x¥}

を示せ。

(解答)

(左辺) ¥small¥subset(右辺)は自明。

 ¥small x_1¥in ¥{x¥in¥mathbb{R}^n|A^2x=¥lambda^2 x¥} とすると

 ¥small¥begin{align} &A^2x_1=¥lambda^2x_1¥¥ ¥Leftrightarrow &(A^2-¥lambda^2E)x_1=0¥¥ ¥Leftrightarrow &(A + ¥lambda E)(A - ¥lambda E)x_1 = 0¥end{align}

 ¥small Aは正定値実対称行列なのですべての固有値は正数。

 ¥small¥lambda > 0より ¥small ¥det(A + ¥lambda E) ¥ne 0

すなわち ¥small A + ¥lambda Eは可逆。

故に ¥small (A - ¥lambda E)x_1 = 0 ¥Rightarrow x_1 ¥in ¥{x ¥in ¥mathbb{R}^n | Ax = ¥lambda x¥}

2007-03-23

[]京大数学

実数列 ¥small¥{a_n¥}_{n=1}^{¥infty} ¥small¥lim_{n¥rightarrow¥infty} (a_{n+1}-a_n)=0を満たすとする。

このとき、 ¥small¥lim_{n¥rightarrow¥infty}¥frac{a_n}{n}=0を示せ。

(解答)

 ¥small¥forall¥varepsilon > 0 に対して、

 ¥small¥lim_{n¥rightarrow¥infty} (a_{n+1}-a_n)=0より

 ¥small¥exists N¥in¥mathbb{N}, ¥; n ¥geq N ¥Rightarrow |a_{n+1}-a_n|<¥frac{¥varepsilon}{2}

また、この ¥small Nに対して

 ¥small¥exists N’¥in¥mathbb{N}, ¥; n ¥geq N’ ¥Rightarrow ¥left|¥frac{a_N}{n}¥right| < ¥frac{¥varepsilon}{2}

 ¥small n ¥geq ¥max(N,N’) のとき

 ¥small a_n = a_N + ¥sum_{k=N}^{n-1} (a_{k+1} - a_k) より

 ¥small¥begin{align} ¥left|¥frac{a_n}{n}¥right| &¥leq ¥left|¥frac{a_N}{n}¥right| + ¥frac{1}{n}¥sum_{k=N}^{n-1}¥left|a_{k+1}-a_k¥right|¥¥ &< ¥frac{¥varepsilon}{2} + ¥left(1 - ¥frac{N}{n}¥right)¥frac{¥varepsilon}{2}¥¥ &< ¥varepsilon¥end{align}

よって題意が成立する。

2007-03-22

[]京大数学

 ¥small¥mathbb{C}上の有理型函数

 f(z)=¥frac{e^{-iz}}{z^3-i}

を考える。

(1)  f(z)の極をすべて求めよ。

(2) 実軸上の複素積分 ¥small¥int_{-¥infty}^{¥infty} f(x)dxの値を求めよ。

(解答)

(1)  ¥small g(z)=e^{-iz}は整函数なので ¥small z^3-i=0の解が ¥small f(z)の極となる。

 ¥therefore z=¥frac{¥sqrt{3}+i}{2} ¥; , ¥; ¥frac{-¥sqrt{3}+i}{2} ¥; , ¥; -i

(2)  ¥small z=-iでの ¥small f(z)の留数は

 ¥lim_{z¥rightarrow -i}(z+i)¥times¥frac{e^{-iz}}{z^3-i}=-¥frac{1}{3e}

 ¥small C=¥{Re^{i¥theta}|¥pi¥leq¥theta¥leq 2¥pi¥}とすると、留数定理より

 ¥int_R^{-R} f(x)dx + ¥int_C f(z)dz = -¥frac{2¥pi i}{3e}

 ¥begin{align} ¥left|¥int_C¥frac{e^{-iz}}{z^3-i}dz¥right| &= ¥left|¥int_{¥pi}^{2¥pi}¥frac{e^{-iR¥cos¥theta + R¥sin¥theta}}{R^3e^{3i¥theta - i}}Rie^{i¥theta}d¥theta¥right| ¥¥ &¥leq ¥int_{¥pi}^{2¥pi}¥frac{Re^{R¥sin¥theta}}{R^3-1}d¥theta ¥¥ &¥leq ¥frac{¥pi R}{R^3-1}  ¥rightarrow 0 ¥; (R ¥rightarrow ¥infty)¥end{align}

よって ¥int_{-¥infty}^{¥infty}f(x)dx = ¥frac{2¥pi i}{3e}

2007-03-18

[]京大数学

 ¥small¥mathbb{R}^nベクトル ¥small v,w に対して ¥small v ¥small w内積 ¥small v¥cdot wで表すことにする。 ¥small 1 ¥leq k ¥leq n のとき

 X_{n,k} = ¥{(v_1,¥cdots ,v_k) ¥in (¥mathbb{R}^n)^k | v_i ¥cdot v_j = ¥delta_{ij} ¥; (i,j = 1, ¥cdots ,k)¥}

とおく。 ¥small X_{n,k} ¥small (¥mathbb{R})^k の部分空間としてコンパクト集合であることを示せ。

(解答)

 ¥small (v_1, ¥cdots ,v_k) ¥in X_{n,k} に対して ¥small |v_i|^2 = 1 ¥; (i = 1,¥cdots , k)となるので、 ¥small X_{n,k}有界

 ¥small e_{¥nu} = (0, ¥cdots , 0 , ¥; ¥stackrel{¥nu}{¥breve{1}} ¥; , 0 , ¥cdots , 0) ¥in ¥mathbb{R}^n とおく。

 ¥small (a_1, ¥cdots , a_k) ¥in X_{n,k} とすると

 ¥small¥exists i_0, j_0, ¥; 1 ¥leq i_0 , j_0 ¥leq k, ¥; a_{i_0}¥cdot a_{j_0} ¥ne ¥delta_{i_0j_0}

 ¥small M > 0 に対して

 ¥small I(M) = ¥{(v_1,¥cdots ,v_k) ¥in (¥mathbb{R}^n)^k | v_i = a_i + ¥sum_{¥nu = 1}^n t_{i¥nu}e_{¥nu}, ¥; |t_{i¥nu}| < M¥}

とおくと、 ¥small v_{i_0}, v_{j_0} ¥in I(M) に対して、

 ¥small¥begin{align} v_{i_0}¥cdot v_{j_0} &= (a_{i_0} + ¥sum_{¥nu = 1}^n t_{i_0¥nu}e_{¥nu})¥cdot (a_{j_0} + ¥sum_{¥mu = 1}^n t_{i_0¥mu}e_{¥mu})¥¥ &= a_{i_0}¥cdot a_{j_0} + ¥sum_{¥mu = 1}^n t_{i_0¥mu}(a_{i_0}¥cdot e_{¥mu}) + ¥sum_{¥nu = 1}^n t_{i_0¥nu}(a_{j_0}¥cdot e_{¥nu}) + ¥sum_{¥nu = 1}^n t_{i_0¥nu}t_{j_0¥nu}¥end{align}

となるので、 ¥small ¥forall¥varepsilon > 0 に対して

  ¥small M = ¥min_{¥nu = 1, ¥cdots ,n ¥atop ¥mu = 1, ¥cdots ,n}¥left(¥left|¥frac{¥varepsilon}{3na_{i_0}¥cdot e_{¥mu}}¥right|, ¥left|¥frac{¥varepsilon}{3na_{j_0}¥cdot e_{¥nu}}¥right|, ¥left|¥sqrt{¥frac{¥varepsilon}{3n}}¥right|¥right)

とすると、 ¥small |v_{i_0}¥cdot v_{j_0} - a_{i_0}¥cdot a_{j_0}| < ¥varepsilon

よって、 ¥small ¥varepsilon を十分小さく取ると、 ¥small ¥forall (v_1, ¥cdots , v_k) ¥in I(M) に対して ¥small v_{i_0}¥cdot v_{j_0} ¥ne ¥delta_{i_0j_0}とでき、このとき ¥small I(M) ¥cap X_{n,k} = ¥emptyとなる。

従って、 ¥small X_{n,k}閉集合であり、題意が成立する。

2007-03-16

[]京大数学

 ¥small f(x) ¥small (-¥infty , ¥infty)で定義された ¥small C^1級実数値函数

 ¥small¥int_{-¥infty}^{¥infty} |f’(x)| dx < ¥infty

を満たすとする。

(1)  ¥small x ¥rightarrow ¥inftyのとき ¥small f(x) は有限の値に収束することを示せ。

(2)  ¥small ¥varepsilon > 0に対して、

 ¥small d(¥varepsilon) = ¥sup_{x ¥in ¥mathbb{R}}|f(x+¥varepsilon) - f(x)|

とおく。このとき

 ¥small¥lim_{¥varepsilon ¥rightarrow 0} d(¥varepsilon) = 0

を示せ。

(解答)

(1)  ¥small F(x) = ¥int_{-¥infty}^x |f’(t)| dtとおく。

 ¥small¥int_{-¥infty}^{¥infty} |f’(x)| dx < ¥inftyより

 ¥small¥forall¥varepsilon > 0, ¥; ¥exists a > 0, ¥; x_2 > x_1 > a ¥Rightarrow 0 < F(x_2) - F(x_1) < ¥varepsilon

このとき、

 ¥begin{align}|f(x_2) - f(x_1)| &= ¥left| ¥int_{x_1}^{x_2} f’(x) dx ¥right|¥¥ &¥leq ¥int_{x_1}^{x_2} |f’(x)|dx¥¥ &= F(x_2) - F(x_1)¥¥ &<¥varepsilon ¥end{align}

よって題意が成立する。

(2)  ¥small¥lim_{¥varepsilon¥rightarrow 0} d(¥varepsilon) ¥ne 0とすると、

 ¥small¥exists¥delta > 0, ¥; ¥forall n ¥in ¥mathbb{N}, ¥; ¥exists x_n ¥in ¥mathbb{R}, ¥; |f(x_n + ¥frac{1}{n}) - f(x_n)| > ¥delta

 ¥small ¥{x_n¥}の集積点を  ¥small a ¥in ¥mathbb{R}¥cup¥{¥pm¥infty¥} とする。

(1)と ¥small fの連続性より

 ¥small¥lim_{n ¥rightarrow¥infty} f(x_n) = ¥lim_{n ¥rightarrow¥infty} f(x_n + ¥frac{1}{n}) = f(a) < ¥infty

従って、

 ¥small ¥exists N ¥in ¥mathbb{N}, ¥; n > N ¥Rightarrow |f(x_n) - f(a)| < ¥frac{¥delta}{2}, ¥; |f(x_n + ¥frac{1}{n}) - f(a)| < ¥frac{¥delta}{2}

とできるので、

 ¥small ¥delta < |f(x_n + ¥frac{1}{n}) - f(x_n)| ¥leq |f(x_n + ¥frac{1}{n}) - f(a)| + |f(a) - f(x_n)| < ¥delta

となり、矛盾。